Касцёл Нараджэння Найсвяцейшай Панны Марыі | Відзы

Больш фотаздымкаў (28) >>

Прынцыпы гатычнай архітэктуры з яе дынамізмам, складанымі рытмамі, падпарадкаваннем адзінай вертыкальнай накіраванасці, кантрастнымі прапарцыяналвнымі суадносінамі ў поўнай меры ўвасобіліся ў Троіцкім касцёле ў Відзах, узведзеным у 1914 г. паводле праекта дойліда В. Міхневіча (альтэрнатыўны праект зрабіў паэт і архітэктар Л.І. Вітан-Дубейкаўскі). Свой уклад у будаўніцтва храма зрабіла памешчыца з Наўлян Мітаслаўская.

На яго месцы існаваў старажытны касцёл, заснаваны ў 1381 г.? (radzima.org), у 1498 г. віленскі біскуп В. Табар фундуе новы касцёл для манахаў-бернардзінцаў. Існуючы храм у час баявых дзеянняў канца 1915 г. быў пашкоджаны, у 1920-я гг. адноўлены. 16 студзеня 1943 г. вёска была спалена фашыстамі, згарэў і ксёндз у сваім храме, які адмовіўся яго пакінуць. У 1948 г. зачынены (прыстасаваны пад склад ільну; у 1960—70-я гг. у ім мясціліся спортзала, майстэрні мясцовага СПТВ, цір), вернуты парафіянам у 1989 г.

Храм цудоўна ўпісаны ў ландшафт (на былой рынкавай плошчы з крамамі), вырастаючы з яго вышэйшай кропкі дзвюма зграбнымі вежамі, уражальна дамінуючы ў цэнтры малапавярховай забудовы. Схема фасада з дзвюма вежамі ўсходзіць да традыцый нармандскай архітэктуры і ўпершыню апрабавана ў першай палове 12 ст. у царкве абацтва Сэн-Дэні каля Парыжа. Потым яна становіцца агульнапрынятай і паступова вар'іруецца і ўзбагачаецца французскімі дойлідамі эпохі готыкі. Як і ў сярэдневяковай гатычнай архітэктуры, чатырохгранныя тэлескапічныя вежы (вышыня 59 м) відзаўскага манумента аблегчаны выцягнутымі ў вышыню стральчатымі вокнамі і прасветамі, завершаны спічастымі гранёнымі шатрамі і зрокава аб'яднаны ступеньчата-зубчатым шчытом паміж імі. Архітэктура храма вырашана ў стракатай гатычнай пластыцы. Здольнасць росту ў вышыню, уласцівая зямной расліннасці, узноўлена тут ў камяні з бясспрэчнай перакананасцю. 3 кожным ярусам галоўнага фасада ад яго партала да верхніх вокнаў нарастае магутны рух архітэктурных мас і форм у вышыню — востравугольныя зубчатыя шчыты, вуглавыя вытанчаныя фіялы, аркатурныя паясы і стральчатыя нішы. Дынаміка галоўнага фасада падхоплена бакавымі сценамі, рытмічна члянёнымі высокімі стральчатымі вокнамі, запоўненымі ў мінулым вітражамі. Працяглы двухсхільны дах над алтаром завершаны вытанчанай сігнатуркай з востраканцовым шпілем. У архітэктуры касцёла шырока выкарыстаны матыў зубчатага завяршэння архітэктурнай плоскасці, яно расчляняе вежы на два ярусы, завяршае сцены, тарцовыя фасады трансепта і цэнтральнага нефа. Па гатычнаму канону галоўны ўваход вырашаны парталам з размешчаным над ім вялізным стральчатым акном-ружай. Эстэтычнае ўражанне ўзмацняецца насычаным чырвоным колерам адкрытай высакаякаснай муроўкі будынка. У інтэр'еры калоны і пілястры складанага профілю пераходзяць у высокія спічастыя аркі скляпенняў, што надае яму, як і фасаду, вертыкальную архітэктурную дынамічнасць.

Крыніца:
А.М. Кулагін
Эклектыка
Мінск, Ураджай, 2000