Kościół Św. Jerzego i klasztor Karmelitów | Wilno

Więcej zdjęć (16) >>

Kościół Świętego Jerzego i klasztor karmelitów w Wilnie

Zbudowany w 1506 roku jako wotum za zwycięstwo odniesione nad Tatarami. Fundatorem był wojewoda i kanclerz wielki litewski, Mikołaj Radziwiłł. Wzniesiony jako gotycki; przebudowany w połowie XVIII wieku przez Franciszka Hoffera. Klasztor dla karmelitów (Zakon Panny Marii z Góry Karmel, OCarm) wzniesiono w XVII i XVIII wieku. Mieściła się tu litewsko-ruska prowincja zakonu i dom dla studentów. Klasztor posiadał ogromnie bogaty i cenny księgozbiór. Kościół był czynny do końca II wojny światowej; klasztor po kasacie zakonu w roku 1798 przekazano seminarium duchownemu. Od 1944 roku kościół zamknięto i urządzono w nim magazyn książek, w pomieszczeniach klasztornych zlokalizowano bibliotekę. Obecnie służą także jako biblioteka. Obiekty są niedostępne dla zwiedzających.

Kościół i cztery parterowe budynki klasztorne otaczają duży dziedziniec wewnętrzny. Czworokątna dzwonnica prawdopodobnie została przebudowana z baszty murów miejskich, tu wówczas biegnących. Kościół w stylu rokoko, ślady gotyku są niewidoczne. Do korpusu kościoła przylegają dwie zakrystie i kruchta dobudowana na początku XIX wieku, w stylu nawiązującym do klasycyzmu. Przy prezbiterium kaplica Św. Józefa, jedyna w kościele.

Fasada „falująca”, o pięknych, giętych liniach wolut, z lekkim, bogato zdobionym szczytem. W fasadzie dekoracje reliefowe; pilastry i gzymsy stwarzają wspaniałą grę światłocienia. Szczyty ściany wschodniej i prezbiterium o fantazyjnych, falistych liniach.

Wnętrze jednonawowe, o prostokątnym prezbiterium i sklepieniu beczkowym. Wyposażone w cztery ołtarze i ambonę w kształcie rydwanu. Malowidła ścienne z końca XVIII wieku, a odnowione na początku XX, przedstawiają życie i męczeństwo św. Jerzego i cykl obrazów maryjnych. Znajdują się tu cenne XVIII wieczne obrazy: „Zaręczyny Marii”, Matka Boska Różańcowa i św. Jerzy; portrety króla Zygmunta III i członków rodziny Radziwiłłów. Zachowały się także z tego okresu drewniane rzeźby przedstawiające świętych i zakonników.

Nad dachami ulicy Mostowej widoczne są tylko trzy piękne szczyty kościoła z ażurowymi, delikatnymi krzyżami i jego dach. Intryguje swoją urodą. Zawodzi niedostępnością. Żal, że piękno tego wspaniałego zabytku zostało tak starannie ukryte.

A.O.
Na podstawie:
Juliusz Kłos, „Wilno, Przewodnik Krajoznawczy”, Wyd. Oddziału Wileńskiego Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, Wilno 1923
Tomas Venclova, „Wilno”, R. Paknio Leidykla, Wilno 2001, 2002
Adam Dylewski, „Wilno po polsku” Wyd. Świat Książki, Warszawa 2007