Касцёл Імя Панны Марыі | Параф'янава

Больш фотаздымкаў (48) >>

Першы касцёл у Парфенаве збудаваны з дрэва ў 1630 годзе, перабудаваны ў 1675. Напрыканцы 19 стагоддзя было вырашана ўзвесці новы мураваны касцёл. Збор сродкаў на гэтую справу распачаў ксёндз-пробашч Баляслаў Корн у 1899 годзе, а ў 1900 годзе біскуп віленскі асвяціў вуглавы камень новага храма. Пабудова касцёла была завершана ў 1904 годзе. Касцёл з’яўляецца вельмі прыгожым архітэктурным помнікам у стылі неабарока і стаіць на самым высокім у наваколлі пагорку. Яго вежы відаць з усяго наваколля, месцамі з адлегласці 5 кіламетраў. Гліну для пабудовы касцёла здабывалі ў Парэччы. На цэгле, вырабленай з той гліны, выціснуты ініцыялы Баляслава Корна. Стары будынак касцёла быў адсунуты ўбок, у сярэдзіне 1920–х быў разабраны.

Цікавы выпадак адбыўся пры ўзвядзеннні касцёла. Памешчыкі Дамейка і Слатвінскі вырашылі ў касцёле зрабіць адмыслова для сябе яшчэ адны хоры і далі на гэта драўніну. Ксёндз Баляслаў Корн быў супраць раздзялення людзей у касцёле на багатых і бедных, не згадзіўся і ўтапіў тую драўніну ў рэчцы. Па некаторых звестках, менавіта з-за гэтага інцыдэнта Баляслава Корна перавялі ў іншае месца і прызначылі пробашчам Антоні Віканта. У 1907 годзе касцёл Імя Марыі быў урачыста асвечаны. У 1930 годзе пры касцёле адчынены клюб самадзейнасці, была зроблена мураваная агароджа. У 1935 годзе Парфенава наведаў арцыбіскуп віленскі Рамуальд Ялбжукоўскі.

Цікавы выпадак у гісторыі касцёла здарыўся ў 1942 годзе. У той час немцы здымалі з усіх храмаў у наваколлі званы. Пробашчам парафіі тады працаваў кс. Вячорак. Калі немцы пайшлі на вежу, каб зняць званы, ён зайшоў туды і нешта з імі гаварыў. Што гаварыў – невядома, але званы не знялі. Праўда, праз некалькі дзён ксяндза ўзялі пад хатні арышт, а потым забралі ў Беразвечча, дзе расстралялі. Апошнімі словамі яго былі: “Няхай жыве Бог, няхай жыве Айчына”. У тым жа Беразвеччы быў расстраляны і ксёндз Мечыслаў Багаткевіч, які нарадзіўся ў недалёкім ад Парфенава фальварку Ямнае і тут правёў першую сваю Святую Імшу. У пачатку 2000-х гг. Папа Рымскі Ян Павал ІІ яго разам з шэрагам ксяндзоў, загінуўшых у гады нямецкае акупацыі, абвесціў блаславёным.

Пасля нямецкай акупацыі зноў прыйшла савецкая. У 1951 годзе ксёндз Ян Завістоўскі быў арыштаваны ўладамі і асуджаны на 15 гадоў. Зрэшты, сядзеў ён толькі да 1954 года. Аднак з-за канфлікту з парафіяльным камітэтам яго хутка перавелі ў Браслаў. Ужо ў 1963 годзе савецкія ўлады касцёл зачынілі. Людзі пісалі ў дзяржаўныя і партыйныя установы, каб дазволілі аднавіць набажэнствы. З вобласці прыехала камісія ў складзе трох чалавек, якая прапанавала мясцоваму кіраўніцтву разгарнуць у касцёле такую гаспадарчую дзейнасць, якая паступова даводзіла б яго да разбурэння. Так і сталася. У касцёле размясцілі склад Парфенаўскага спіртзавода. Касцёл запоўнілі смеццем ды рознымі скрынямі, унутр будынка заязджалі трактары і машыны. У 1974 праз Парфенава ехаў у саўгас “Сітцы” П. Машэраў. Відавочцы распавядаюць, што ён, уражаны жахлівым станам касцёла, сказаў: “Як гэта можна было такі помнік давесці да такога стану?!” Вядома ж, нічога пасля гэтага не змянілася.

Толькі з пачаткам гарбачоўскай “адлігі” людзі пачалі пісаць звароты да ўладаў, каб вярнуць касцёл. Нарэшце, у 1988 годзе вернікі дамагліся свайго. Першую за шмат гадоў Святую Імшу правялі 2 лютага 1989 года. У 1991 годзе той жа саўгас “Сітцы”, які ў часы савецкай улады давёў да жахлівага стану касцёл, за свой кошт збудаваў цагляную плябанію. У 1992 годзе касцёл нанава асвяціў арцыбіскуп Казімір Свёнтэк. У тым жа годзе распачаў сваю працу а. Тадэвуш Кавальскі. За 11 гадоў, калі ён працаваў тут пробашчам, касцёл поўнасцю адрамантавалі і аднавілі. За гэты перыяд адноўлена і капліца ў Кіякове, адчынена новая капліца ў мястэчку Парфенава, абсталяваны парафіяльны дом. З 2001 года Святая Імша праводзіцца на беларускай мове. 26 сакавіка 2004 года ўрачыста адсвяткавана 100-годдзе касцёла.

Кастусь Шыталь, краязнаўца
e-mail: kastus-sh@mail.ru