Вытрымкі з: А. Кушнярэвіч, А. Брыль. «Готыка ў Ашмянах», паведамленне для IV Міжнародных гальшанскіх чытанняў (лістапад 2010).
Вынікі папярэдніх натурных даследаванняў рэштак касцёла сведчаць, што ніжняя частка ўсходняй паловы асноўнага аб'ёму працягласцю прыкладна 15м была ўзведзена задоўга да пачатку 19ст. з вялікапамернай цэглы некалькіх фарматаў у гатычнай тэхніцы муроўкі з трохграннай акуратнай падрэзкай швоў, якія пераважна маюць таўшчыню 2-3см. Пры гэтым чаргаванне лажкоў-тычкоў строга вытрымана. Па гарызанталі швы муроўкі ляжаць даволі роўна. Усё гэта сведчыць аб высокім прафесійным ўзроўні дойлідаў. Унізе сцен была ўжыта змешаная тэхніка муроўкі, у якой акрамя цэглы выкарыстаны валуны вялікіх і сярэдніх памераў. Аднак яны не ўтвараюць суцэльных радоў, а размеркаваны па ўсёй муроўцы. Унутраная частка сцен была забутавана валунамі дробных і сярэдніх памераў, а таксама пашкоджанай цэглай. Пры гэтым муроўка ўнутры арміравалася драўлянымі брусамі, што перашкаджала ўтварэнню трэшчын пры асадцы сцен на слабым грунце. Адтуліны ад гэтых брусоў прасочаны ў пашкоджанай муроўцы цокаля паўднёвага фасада. З аналагічнай мэтай у аснове сцен інтэр'ера храма былі зроблены разгрузачныя плоскія паўцыркульныя нішы.
Акрамя тэхнікі муроўкі сцен яскравую генетычную сувязь з готыкай дэманструюць сляды контрфорсаў, якія размяшчаліся ў прасценках паміж вокнамі, трохгранная алтарная сцяна і вузкае выцягнутае ў вышыню вакно паўцыркульнай формы цэнтральнай грані апсіды.
Ужытая пры ўзвядзенні касцёла цэгла і характар выканання гатычнай тэхнікі муроўкі дазваляюць ніжнюю частку ўсходняй паловы храма датаваць канцом 15-пачаткам 16ст.
Падобна, што ў XVII ст. быў праведзены яго грунтоўны рамонт, магчыма, пасля пашкоджванняў у час руска-польскай вайны. Тады пад уплывам мастацтва рэнесансу былі разабраны контрфорсы, рэшткі якіх у выглядзе выступаючых з муроўкі валуноў прасочваюцца на паўднёвым фасадзе. У працэсе гэтага рамонту фасады храма ўпершыню атынкавалі, што дазволіла цудоўна захавацца гатычным швам муроўкі да нашага часу.
Uwaga: Klasztor był własnośćią Franciszkanów konwentualnych - skrót: OFMConv. Tytuł kościoła w 1772 r. to jednak p.w. Wniebowziecia NMP, choć wewnatrz znajdował się obraz Narodzenia NMP.
Przepraszam za błędy; proszę o poprawienie może zatępując takim tekstem:
Franciszkanie Konwentualni (Stara Oszmiana) – p.w. Św. Ducha, później p.w. Wniebowzięcia NMP
1505 – przy kościele p.w. Św. Ducha pracują sprowadzeni tu przez króla Aleksandra Jagiellończyka, który przekazał im część Starej Oszmiany.
XVI w. - zbudowano drewniany klasztor.
1598 – klasztor należy do kustodii wileńskiej
1625 – klasztor w prowincji rusko-litewskiej p.w. św. Antoniego (kustodia wileńska)
1655 – zniszczenie kościoła przez szwedzkie wojsko.
1665 - odbudowa świątyni z fundacji testamentowej bp. Jana Dowgiałło Zawiszy (biskup wileński),
1772 - istniał tu klasztor i kościół p.w. Wniebowzięcia NMP, z 6 zakonnikami (5 kapłanów), należący do Prowincji Litewskiej (kustodia wileńska).
1820 – klasztor w kustodii wileńskiej prowincji Litewsko-Ruskiej
1822 – po pożarze drewnianej świątyni zbudowano nowy murowany kościół.
1845 – likwidacja klasztoru, kościół zamieniony na miejski magazyn
1938 – kościół i klasztor franciszkanów w zarządzie proboszcza Oszmiany
2000 – ruiny świątyni
адказаць
Franciszkanie (Stara Oszmiana) – p.w. Św. Ducha
1505 – przy kościele p.w. Św. Ducha pracują sprowadzeni tu przez króla Aleksandra Jagiellończyka, który przekazał im część Starej Oszmiany. Zbudowano murowany kościół i drewniany klasztor.
1665 – zniszczenie kościoła przez szwedzkie wojsko. Odbudowa z fundacji testamentowej bp. Jana Dowgiało Zawiszy (biskup wileński), prawdopodobnie już jako kościół p.w. Św. Franciszka.
1772 - istniał tu klasztor i kościół p.w. Św. Franciszka z Asyżu, z 6 zakonnikami (5 kapłanów).
1822 – po pożarze drewnianej świątyni zbudowano nowy murowany kościół.
1845 – likwidacja klasztoru, kościół zamieniony na miejski magazyn
1938 – kościół i klasztor franciszkanów w zarządzie proboszcza Oszmiany
адказаць