Chomsk - zabytki | zdjęcia

Historia Chomska

Chomsk jest położony na skrzyżowaniu ważnych szlaków handlowych z Wilna na Wołyń i z Pińska do Prużany. Był niegdyś własnością Naruszewiczów, a potem wszedł w skład poleskich posiadłości Dolskich. Jan Karol Dolski ufundował tu w roku 1687 cerkiew bazylianów. Od Dolskich miejscowe dobra kolejno przechodziły do Wiśniowieckich i Ogińskich. Na przełomie XVIII i XIX wieku Chomsk kupili Pusłowscy i w ich ręku majątek pozostał przez z górą 100 lat.

Ród Pusłowskich wielce zasłużył się dla miasteczka. Wandalin Pusłowski założył tu na początku XIX wieku znaną fabrykę wyborowego sukna. Pusłowscy ufundowali też dwie najokazalsze budowle – klasycystyczną cerkiew w kształcie rotundy oraz neogotycką synagogę.

Niestety, żadna z budowli nie dotrwała naszych czasów, a miasteczko, liczące jeszcze w końcu XIX wieku blisko 2000 mieszkańców, spadło po II wojnie światowej do rzędu zwykłych wsi, głównie na skutek wymordowania przez hitlerowców ludności żydowskiej, stanowiącej zdecydowaną większość. Na zbiorowej mogile 1300 ofiar kaźni z 2 sierpnia 1941 roku stoi pamiątkowy obelisk.

Dzisiejszy Chomsk zupełnie zatracił malowniczy kształt dawnego żydowskiego miasteczka.

Grzegorz Rąkowski, „Czar Polesia”, Rewasz, Pruszków 2001
(A.O.)