Motol - zabytki | zdjęcia

Historia Motola

Miasteczko Motol jest rozciągnięte wzdłuż Jasiołdy, która rozlewa się tu w spore jezioro. Za jeziorem otwiera się widok na bezkresne bagna, należące do największych na Polesiu, choć częściowo osuszone. Ciągną się one przez kilkadziesiąt kilometrów wzdłuż Jasioldy i na północ od niej, aż po szosę z Kobrynia do Baranowicz. Czuć tu już powiew prawdziwego, bagiennego Polesia.

Pierwsze wzmianki o Motolu pochodzą z 1422 roku. Na początku XVI wieku była to prywatna wieś kniazia pińskiego Fiodora Jarosławowicza. Po jego śmierci stała się królewszczyzną. Zygmunt Stary podarował ją wraz ze wszystkimi poleskimi dobrami królowej Bonie, która sprowadziła tu osadników z Włoch. Jeszcze przed ostatnią wojną mieszkały w Motolu osoby o nazwiskach Marzan i Palto – potomkowie włoskich kolonistów Marzanich i Paltotinich. Od połowy XVI wieku miejscowość była nazywana miasteczkiem, choć nie wiadomo, czy kiedykolwiek otrzymała oficjalnie prawa miejskie.

W 1766 roku Motol z okolicznymi dobrami stanowił oddzielne starostwo w powiecie pińskim, które dzierżawił wówczas wojewoda wileński Michał Kazimierz Ogiński. Po rozbiorach była tu siedziba gminy powiatu kobryńskiego guberni grodzieńskiej. W końcu XIX wieku Motol liczył około 2,5 tysiąca mieszkańców. W okresie międzywojennym był również siedzibą gminy, tym razem w powiecie drohiczyńskim. Podczas II wojny światowej hitlerowcy zamordowali tu około 2 tysiące osób, głównie Żydów i spalili część miasteczka. Władze radzieckie przyznały Motolowi w 1940 roku prawo osiedla miejskiego. Utracił je w 1954 roku. Obecnie jest to wielka, licząca około 4,5 tysiąca mieszkańców wieś w rejonie janowskim. Znana jest jako ośrodek wyrobu haftowanych ręczników, słynnych na całym Polesiu kożuchów oraz malowanych skrzyń. Wyroby motolskich rzemieślników można czasami kupić na bazarach Pińska.

Motol ze swoją drewnianą zabudową zachował wiele z charakteru dawnego poleskiego miasteczka. Niegdyś mieszkali tu głównie Żydzi. W Motolu urodził się pierwszy prezydent Izraela Chaim Wejcman (1874-1952), stąd pochodzili przodkowie innych wybitnych przywódców izraelskich, między innymi dwojga premierów - Goldy Meir i Icchaka Rabina oraz jeszcze jednego prezydenta – Ezera Wejcmana.

Grzegorz Rąkowski, „Czar Polesia”, Rewasz, Pruszków 2001
(A.O).