Выбраныя здымкі
Сабор Узьвіжаньня Сьв. Крыжа Фота © Крыстына Рамановіч |
Від з боку апсіды Фота © К. Шастоўскі |
Інтэр'ер. Фрагмент Фота © К. Шастоўскі |
Свята-Крыжаўзвіжанскі сабор стаіць у цэнтры манастырскага комплексу, злева перад Спаса-Праабражэнскай царквой. Пабудаваны ў 1893—97 гг. паводле праекта віцебскага губернскага архітэктара У.Ф. Коршыкава. Закладка храма здзейснена 23.5.1893 г. праасвяшчэнным Антанінам.
Помнік манументальнай архітэктуры руска-візантыйскага накірунку рэтраспектыўна-рускага стылю. Белакаменны амаль цэнтрычны крыжовы ў плане храм завершаны 5 паўсферычнымі купаламі з пазалочанымі крыжамі. Цэнтральны шлемападобны купал на высокім 12-гранным светлавым барабане, падтрыманы вуглавымі «апостальскімі» 8-граннымі вежамі з такімі ж купальнымі пакрыццямі. Тры ўваходы аформлены асобнымі прытворамі-рундукамі. Паўкруглая апсіда вырашана ў 2 ярусы, верхні з якіх звершаны конхавым купалам; па баках 2 нізкія рызніцы. На фоне «дашчатай» рустоўкі фасадаў вылучаюцца вузкія высокія арачныя аконныя праёмы, строения па цэнтры i здвоеныя па баках. У дэкаратыўнай аздобе фасадаў выкарыстаны закамары, арачныя ўваходныя парталы, паўкалонкі, круглыя медальёны. Па верху фасады акаймоўваюць прафіляваныя карнізы i зубчастыя фрызы. Гмах храма ўзняты на высокі філёнгавы цокаль, што надае будынку ўражлівую манументальнасць.
Архітэктура інтэр'ера спрошчаная. Яго эстэтыка вырашана архітэктанічнымі сродкамі — унутраная прастора развіта ў сферычнае падкупалле, светлавы барабан якога падтрыманы праз ветразі 4 магутнымі крыжовымі ў сячэнні пілонамі; на магутнай арцы прытвора трымаецца галерэя хораў. Такімі ж аркамі адкрываюцца ў прастору сяродкрыжжа бакавыя прыдзелы i апсіда, якая асветлена круглым акном-люкарнай, вылучана драўляным 1-ярусным іканастасам спрошчанай мастацкай трактоўкі. Падлога выкладзена мармуровымі плітамі. У 1990 г. праведзена рэстаўрацыя сабора.
Помнік манументальнай архітэктуры руска-візантыйскага накірунку рэтраспектыўна-рускага стылю. Белакаменны амаль цэнтрычны крыжовы ў плане храм завершаны 5 паўсферычнымі купаламі з пазалочанымі крыжамі. Цэнтральны шлемападобны купал на высокім 12-гранным светлавым барабане, падтрыманы вуглавымі «апостальскімі» 8-граннымі вежамі з такімі ж купальнымі пакрыццямі. Тры ўваходы аформлены асобнымі прытворамі-рундукамі. Паўкруглая апсіда вырашана ў 2 ярусы, верхні з якіх звершаны конхавым купалам; па баках 2 нізкія рызніцы. На фоне «дашчатай» рустоўкі фасадаў вылучаюцца вузкія высокія арачныя аконныя праёмы, строения па цэнтры i здвоеныя па баках. У дэкаратыўнай аздобе фасадаў выкарыстаны закамары, арачныя ўваходныя парталы, паўкалонкі, круглыя медальёны. Па верху фасады акаймоўваюць прафіляваныя карнізы i зубчастыя фрызы. Гмах храма ўзняты на высокі філёнгавы цокаль, што надае будынку ўражлівую манументальнасць.
Архітэктура інтэр'ера спрошчаная. Яго эстэтыка вырашана архітэктанічнымі сродкамі — унутраная прастора развіта ў сферычнае падкупалле, светлавы барабан якога падтрыманы праз ветразі 4 магутнымі крыжовымі ў сячэнні пілонамі; на магутнай арцы прытвора трымаецца галерэя хораў. Такімі ж аркамі адкрываюцца ў прастору сяродкрыжжа бакавыя прыдзелы i апсіда, якая асветлена круглым акном-люкарнай, вылучана драўляным 1-ярусным іканастасам спрошчанай мастацкай трактоўкі. Падлога выкладзена мармуровымі плітамі. У 1990 г. праведзена рэстаўрацыя сабора.
Крыніца:
А.М.Кулагін
Полацк. Памяць
Мінск, Беларуская Энцыклапедыя, 2002