Кірха | Смаленск

Будынак былой кірхі ў Смаленску

Памежны статус Смаленска спрыяў пранікненню ў яго жыццё розных элементаў заходняй цывілізацыі, што на доўгі час прадвызначыла суіснаванне ў горадзе ўсіх трох плыняў у хрысціянстве - праваслаўя, каталіцызму і пратэстантызму.

Адным з самастойных напрамкаў пратэстантызму з'яўляецца лютэранства, якое ўзнікла ў Германіі ў XVI стагоддзі. Менш чым праз два стагоддзя ў Смаленску ўжо існаваў эвангеліцка-лютэранскі прыход. Быў у прыхільнікаў гэтай рэлігіі і свой малельны дом, які знаходзіўся ў раёне Афіцэрскай слабады. Падчас вайны 1812 года старая эвангеліцка-лютэранская царква згарэла разам з домам пастара і царкоўным архівам. У 1814 годзе расійскі імператар Аляксандр I ахвяраваў смаленскаму лютэранскаму прыходу пяць тысяч рублёў для пабудовы новай царквы. Не апошнюю ролю ў такой увазе расійскага цара да патрэб суполкі згуляла тая акалічнасць, што смаленскім губернатарам у гэты час быў барон Казімір Іванавіч Аш, лютэранін па веравызнанні.

На атрыманыя грошы смаленскія лютэране хутка адбудавалі драўляную царкву, асвячоную ў тым жа 1814 г. пастарам Фларэнцінам Мацальскім. А праз трыццаць гадоў, ужо цар Мікалай I падарыў смаленскім лютэранам участак зямлі ў цэнтры Смаленска для пабудовы каменнай царквы на вул. Блоннай. Але ў сувязі з адсутнасцю сродкаў участак пуставаў на працягу 14 гадоў. Толькі ў маі 1857 года адбылася закладка новага каменнага храма. У наступным годзе будаўніцтва прыпынілася, і зноў было адноўлена ў 1859. Эвангелічнай храм у імя Ісуса бый асвячоны пастарам Яўгенам Гіншай 28 лютага 1860 г. Параўнальна хуткаму завяршэнню будаўніцтва царквы зноў паспрыяла тое, што адзін з кіраўнікоў Смаленскай губерні (віцэ-губернатар, сапраўдны стацкі саветнік фон Мэйер) быў лютэранінам.

У гэтым жа годзе вуліца Блонная была перайменаваная ў Кірхавую (Кірачную, пасля вул. Пушкіна, сучасная вул. Леніна). Эвангелічны храм меў 22 метра ў даўжыню, дзевяць з паловай - у шырыню. Унутраная вышыня - восем метраў. На франтоне ўзвышаўся пазалочаны крыж, над уваходам меўся надпіс на нямецкай мове «Моцная цвярдыня - Бог наш». Унутры царквы знаходзіўся арган, кафедра з паліраванага дуба. Алтар быў упрыгожаны чыгунным укрыжаваннем. У зале знаходзілася 25 лаў на 150 чалавек.

У апошняе дзесяцігоддзе XIX стагоддзя побач з кірхай пабудавалі два аднолькавых корпуса Эвангелічнай грамады. Абодва будынка выходзілі фасадам на чырвоную лінію вуліцы Пушкіна. У адным з іх знаходзіўся дом кліру.

Будынак кірхі быў нацыяналізаваны і перададзены ваеннаму ведамству ў 1919 годзе. Пасля ў лютэранскім храме размяшчаўся кінатэатр, рэдакцыя газеты, Дом піянераў, тэатр лялек. Сёння ў ім - крама і шахматны клуб. Будынкі Эвангелічнай грамады пацярпелі падчас Другой сусветнай вайны. Пры іх аднаўленні былі зменены фасады. Сёння тут таксама размяшчаюцца крамы.

Паводле Города России, http://prorossiu.ru