Царква Святога Мікалая | Брэст

Царква Святога Мікалая (брацкая) ў Брэсце

Першая Мікалаеўская царква ў старажытным Берасці згадваецца ўжо ў 1390 г. пры наданні месту магдэбургскага права. У гэтай царкве ў 1596 г. была падпісана славутая берасцейская унія. Храм, помнік царкоўнага абарончага дойлідства, страчаны ў 1840-50-я гг. пад час пабудовы крэпасці. У новым горадзе царква святога Мікалая была пабудавана з дрэва ў 1880-я гг. Згарэла пад час вялікага пажару ў Брэсце 4 траўня 1895 г.

Мікалаеўская царква ў Брэсце, якая згарэла ў пажары 4 траўня 1895 г.Дата: ca. 1890

На яе месцы ў 1896 г. быў пабудаваны новы храм, зноў з дрэва. Існуючая царква ў гонар  Свяціцеля Мікалая у Брэсце пабудавана з цэглы ў 1904—06 гг. Будаўніцтва вялося на ахвяраванні маракоў і афіцэраў — удзельнікаў руска-японскай вайны, якія лічылі Свяціцеля Мікалая сваім пакравіцелем, і на сродкі брацтва ў гонар Свяціцеля Мікалая і Апанаса, прападобнага ігумена Брэсцкага. Па гэтай прычыне царква мае неафіцыйны дадатак у назве - Брацкая.

Мікалаеўская (брацкая) царква ў Брэсце на немецкай паштоўцы часоў Першай сусветнай вайныДата: ca. 1916

Пасля Другой сусветнай вайны да 1991 г. ў будынку было размешчана сховішіча Дзяржаўнага архіва Брэсцкай вобласці. Царква адноўлена ў 1996 г. на ахвяраванні прыхаджан і гарадскіх прамысловых прадпрыемстваў.

Царква Св. Мікалая (Брацкая) ў БрэсцеФота © Валентин

Крыжова-купальны храм вырашаны ў псеўдарускім стылі з элементамі маскоўскага царкоўнага дойлідства 17 ст. У падоўжна-восевай аб'ёмна-прасторавай кампазіцыі дамінуе 8-гранная званіца з адкрытым верхнім ярусам-звонам, завершаным высокім шатром з макаўкай. Званіца аб'яднана з цэнтральным 2-ярусным аб'ёмам працяглай трапезнай, падзеленай радамі арачных аконных праёмаў на 2 ярусы. Кубападобны аб'ём сяродкрыжжа завершаны маляўнічым 5-купаллем. З усходняга боку да цэнтральнага аб'ёму далучаецца 5-гранная апсіда з бакавымі рызніцамі. Галоўны ўваход падкрэслены манументальнай паперцю ў выглядзе 3-пралётных вісячых аркатур і з высокім 2-гранным шчытом на магутных слупах. Аналагічна, але ў меншым маштабе, вырашаны вуглавыя ўваходы цэнтральнага аб'ёму. Рознавялікія арачныя аконныя праёмы аформлены плоскаснымі ліштвамі. філёнгамі. У дэкоры выкарыстаны формы старажытнарускага дойлідства: какошнікі, кілепадобныя аркі, філёнгавыя лапаткі, квадратныя разеткі, бочкападобныя фігурныя калонкі, зубчастыя фрызы. Цокальная частка вылучана шматслойным архітэктурным абломам.

Інтэр'ер царквыФота © Сяржук Гайко | Дата: 08/2012

У інтэр'еры скляпенні пакрыты размалёўкай. Апсіда вылучана 3-ярусным драўляным іканастасам. У храме захоўваюцца абраз Міколы Цудатворцы (у алтары), мошчы праваслаўнага вялікапакутніка Апанаса Філіповіча. Сярод культавых рэліктаў — частка дрэва Крыжа Жыватворнага Гасподня, на якім быў распяты Ісус, машчэй Свяціцеля і Цудатворцы Чарнігаўскага Феадосія і інш. Асабліва шануецца Святое Укрыжаванне з часткай каменю Галгофы з Іерусаліма.

Літ.:
А.М. Кулагін
Праваслаўныя храмы на Беларусі
Мінск, Беларуская Энцыклапедыя, 2001