Царква прападобнай Марфы | Гродна

Царква прападобнай Марфы ў Гродне

Другім па старадаўнасці праваслаўным храмам Гродна лічыцца царква прападобнай Марфы на старых могілках па вуліцы Антонава. Царква пабудавана ў 1846–1848 гг. і з’яўляецца помнікам архітэктуры позняга класіцызму. Яе будаўніцтва фінансаваў Гродзенскі архіепіскап Ніл, каб пахаваць там цела сваёй маці. У 1867 г. царква была адрэканструявана і набыла сучасны выгляд. Ніл, які на той час з’яўляўся якуцкім архіепіскапам, ахвяраваў на пераробку храма 300 рублёў.

У пасляваенны перыяд царква знаходзілася ў заняпадзе і толькі напрыканцы 1980-х гг. нарэшце была перададзена праваслаўным вернікам. У жніўні 1990 г. былі распачаты рэстаўрацыйныя работы, якія завяршыліся ў ліпені наступнага года. Тады ж былі прыведзены ў належны стан і магілы вакол самой царквы. Прыкладна ў той самы час царкву цалкам справядліва ўключылі ў спіс помнікаў архітэктуры Беларусі.

Зразумела, што такі старадаўні храм трэба захоўваць як мага больш ашчадна, старацца, каб ён дайшоў да наступных пакаленняў у першасным выглядзе. Але ў 2012 г. пачалася рэканструкцыя храма, якая зводзіцца да таго, што класіцыстычны кампактны будынак пераўтвораць фактычна ў сабор ў два разы большы па памерах за старую царкву. Пры гэтым будуць знішчаныя характэрныя для сярэдзіны 19 ст. архітэктурныя рысы, затое на будынку з’явяцца псеўдарускія купалы-цыбуліны! На месцы алтара новага храма таксама аказваюцца магілы гродзенцаў, якія раней знаходзілся каля сцен царквы.

Яшчэ на пачатку 2000-х гг. па няясных прычынах гэты храм, таксама як і ўсе старыя могілкі па вул. Антонава, быў са спісу спадчыны выкінуты і сёння яго ніхто не ахоўвае. Афіцыйна гэта не помнік архітэктуры і таму так лёгка адбываецца перабудова цікавага храма, якая прывядзе да яго выразнага абязлічвання і падгонкі пад так шанаваныя сёння ўзоры псеўдарускага стылю з абавязковым барабанам, купалам і цыбулінамі ў дадатку.

Наагул старыя могілкі па Антонава, як праваслаўныя так і каталіцкія, знаходзяцца ў занядбаным стане. Могілкі грунтоўна вывучаны яшчэ на пачатку 1990-х гг., але зусім не ахоплены ні рэстаўрацыяй, ні мерапрыемствамі па кансервацыі магіл, некаторым з якіх ужо па 200 гадоў і якія з’яўляюцца сапраўднымі шэдэўрамі. У сярэдзіне 2000-х г. тут былі высечаны ўсе дрэвы і перакладзены новай пліткай старыя брукаваныя дарожкі. Сказаць, што стала лепей нельга, паколькі старадаўнасці менш, а працэсы разбурэння паскорыліся, бо інтэнсіўна расце кустоўе, якое проста разрывае надмагіллі.

harodnia.com