Дзераўная - фота і помнікі

Гісторыя Дзераўнога

Былое мястэчка ДЗЕРАЎНОЕ знаходзіцца на паўдарозе з Івянца ў Стоўпцы. За 30 км ад Стоўпцаў. 1723 жыхароў, 549 двароў (1992 г.).

Вядома з 1-й паловы 15 ст. як уладанне віленскага кашталяна Сямёна Гедыголдавіча. З 1451 г. маёнтак перайшоў да ягонай жонкі Мілохны Кежгайлаўны, каля 1485 г. — уласнасць Кежгайлаў. У 1525 г. М. Кежгайла заснаваў каля маёнтка мястэчка Менскага павета ВКЛ. З 1554 г. уласнасць Я.Завішы, з 1590-х гадоў — Радзівілаў. Па некторых звестках У 1590—91 гг. пабудаваны кальвінскі збор. У 1630-я Войцэх Сялява фундаваў касцёл, пры якім у 17—18 ст. існавалі шпіталь і школа. У 1591 г. у мястэчку рынак, 3 вуліцы, 41 двор, у 1646 г. — 71 двор. у 1662 г. — 85, у 1725 г. — 39, 1786 г. — 49 двароў. Пасля падзелу Рэчы Паспалітай з 1793 г. у складзе Расейскай імперыі, у Ашмянскім павеце. У 1870-я гады ў мястэчку касцёл, капліца, 2 сінагогі, школа, багадзельня, бровар, 5 крам; у 1880 г. — 306 жыхароў, 34 двары, заезны двор, вінзавод, саладоўня, капліца, царкоўны прыход, вятрак, карчма; цэнтр воласці. У 1897 г. 823 жыхары, 125 двароў, 11 крам, гарбарня, аптэка, карчма. У пачатку 20 ст. — 457 жыхароў. З сакавіка 1918 г. у складзе абвешчанай Беларускай Народнай Рэспублікі. З 1921 г. акупаваны Польшчай, ў Стаўбцоўскім павеце Навагрудскага ваяводства, з 1939 г. у БССР. 3 12.10.1940 г. да 8.1.1954 г. цэнтр сельсавета, затым у Хатаўскім сельсавеце Івянецкага раёна, з 17.4.1962 г. у Стаўбцоўскім раёне. У 1971 938 жыхароў, 255 двароў. У Дзераўное школа, 2 дамы культуры, 2 бібліятэкі, бальніца, магазіны, дзіцячы сад, працуюць пякарня, вадзяны млын, аддзяленне сувязі.

Захаваліся помнікі архітэктуры — цагляны касцёл канца 1630-х гг., на могілках драўляная капліца 19 ст.

Крыніца:
Валер Шаблюк
Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. Т.3.
Мінск, "Беларуская Энцыклапедыя", 1996