Васілішкі - фота і помнікі

Гісторыя Васілішак

Мястэчка Васілішкі - цэнтр сельсавета ў Шчучынскім раёне, на р. Лебяда. За 32 км на Пн ад Шчучына, 17 км ад чыгуначнай станцыі Скрыбаўцы. 2678 жыхароў, 1184 двары (1992 г.).

У пісьмовых крыніцах узгадваецца з 1-й пал. 15 ст. У 15—16 ст. староства ў складзе каралеўскіх сталовых уладанняў. Сярод старостаў васілішскіх 15—16 ст. Ян Стэцковіч, Ян Радзівіл, Васіль Глінскі, Станіслаў Кішка, Ян Шчытовіч, Якуб Кунцэвіч, Мікалай Радзівіл. 3 1486 г. мястэчка ў Лідскім павеце. У канцы 15 — пачатку 16 ст. цэнтр павета. У 1489 г. па загадзе вялікага князя ВКЛ і караля Польшчы Казімера Ягелончыка ў Васілішках пабудаваны першы драўляны касцёл. У 1658 г. суддзя земскі лідскі Марцін Лімонт заснаваў касцёл і кляштар дамініканаў (паводле іншых звестак — базыльян, закрыты ў 1832 г.). У 1769 г. пры кляштары пабудаваны касцёл Яна Хрысціцеля. У 1659 г. у Васілішках адбыўся соймік Лідскага павета. У 1706 г. тут некаторы час знаходзілася рэзідэнцыя караля Рэчы Паспалітай Станіслава Ляшчынскага. У 2-й палове 18 ст. васілішскім старостам быў віленскі ваявода Міхал Агінскі.

3 1795 г. у складзе Расейскай імперыі, цэнтр воласці Лідскага павета. У 1866 г. у мястэчку 244 дамы, 1841 жыхар; царква, касцёл, сінагога, народная школа, паштовая станцыя; раз у тыдзень праводзіўся кірмаш. У 1905 г. было 1983 жыхары. У час 1-й сусветнай вайны з 1915 г. Васлішкі акупаваны германскімі войскамі. З сакавіка 1918 г. у складзе БНР. З 1921 г. - у Польшчы. 3 1939 г. у БССР, з 15.1.1940 г. цэнтр Васілішкаўскага раёна. У чэрвені 1941 г. — ліпені 1944 г. Васілшкі акупаваны ням.-фаш. войскамі. Да 3.8.1954 г. Васілішкі — гарадскі пасёлак. 3 20.1.1960 г. у Радунскім, з 25.12.1962 г. у Шчучынскім раёне. У 1970 г. у Васілішках 909 жыхароў, 300 двароў; школа, Дом культуры, аддзяленне сувязі. Захаваўся помнік архітэктуры — касцёл Яна Хрысціцеля. Брацкая магіла савецкіх вайскоўцаў, магіла ахвяр фашызму, помнік землякам, што загінулі ў 2-ю сусветную вайну.

Крыніца:
В. У. Шаблюк
Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. Т.2.
Мінск, "Беларуская Энцыклапедыя", 1995