Харомцы - фота і помнікі

Гісторыя Харомцаў

Харомцы — вёска ў Парэцкім с/с, за 18 км на ПнЗ ад Акцябарскага, 20 км ад чыг. ст. Рабкор (на ветцы Бабруйск—Рабкор ад лініі Асіповічы—Жлобін), аўтадарога звязвае вёску з в. Чырвоная Слабада, на Пн меліярацыйныя каналы. 100 гаспадарак, 208 жыхароў (2004 г.).

Выяўлены археолагамі курганны могільнік (150 насыпаў паўсферычнай формы, за 2 км на З ад вёскі, ва ўрочышчы Ляскаўшчына, у лесе) сведчыць аб засяленні тутэйшых мясцін у далёкай мінуўшчыне. Па пісьмовых крыніцах вядома з 16 ст. ў Слуцкім павеце Навагрудскага ваяводства ВКЛ, уласнасць праваслаўнай царквы. Па інвентару 1683 г. ў Рудабельскай воласці, у складзе Парэцкага маёнтка, уладальнік якога атрымліваў 163 злотыя і 26 грошаў прыбытку ў год. У 17 ст. 8 дымоў, у Мазырскім павеце. У 1748 г. ўваходзіла ў Парэцкую воласць, уладанне Радзівілаў. Пасля 2-га падзелу Рэчы Паспалітай (1793 г.) у складзе Расейскай імперыі. У 1795 г. 14 двароў. У 1842 г. збудаваны касцёл, які пазней быў перанесены ў в. Карпілаўка (цяпер г.п. Акцябрскі, не захаваўся). У 1844 г. 28 двароў, уладанне двараніна К. Вішчынскага, які ў 1876 г. меў тут 3805 дзесяцін зямлі і карчму. У 1885 г. сяло, 33 двары, 360 жыхароў, у Ляскавіцкай воласці Бабруйскага павета Мінскай губерні. У канцы 19 ст. на вясковых могілках пабудавана з дрэва брама (зараз помнік народнага дойлідства), на ўсходняй ускраіне закладзены парк (цяпер помнік сядзібна-паркавага мастацтва). Сядзібны дом, што быў у парку, не збярогся. У 1908 г. 102 двары, 766 жыхароў. У 1912 г. адкрыта земская школа. У сакавіку 1918 г. ўваходзіць у склад абвешчанай БНР. У 2-й палове 1920-х г. створаны саўгас «Казбек», працавалі паравы млын і кузня. Пачатковая школа ў 1930-я г. ператворана ў сямігадовую. У 1940 г. 226 двароў, 1035 жыхароў. У Другую сусветную вайну нямецкія акупанты стварылі ў вёсцы апорны пункт, які партызаны разграмілі. У красавіку 1942 г. карнікі спалілі 111 двароў і загубілі 233 жыхары, у 1944 г. загубілі яшчэ 207 жыхароў (пахаваны ў магіле ахвяр фашызму ў цэнтры вёскі). 60 вяскоўцаў загінулі на фронце. Паводле перапісу 1959 г. 782 жыхары. У складзе саўгаса «Парэчча» (цэнтр — в. Парэчча).

У Харомцах дом народнай творчасці, бібліятэка, фельчарска-акушэрскі пункт, аддзяленне сувязі, магазін. Планіровачна складаецца з прамалінейнай шыротнай вуліцы, да цэнтра якой далучаецца з Пд кароткая прамалінейная вуліца, а з усходу — 3 завулкі. Забудова двухбаковая, няшчыльная, драўляная, сядзібнага тыпу.

Крыніца:
Гарады і вёскі Беларусі. Гомельская вобласць
Мінск, "Беларуская Энцыклапедыя", 2004