Гісторыя Пагара
Некаторыя навукоўцы мяркуюць, што на месцы Пагара быў старажытны Радагошч, які існаваў ужо ў XII ст. Эпізадычна ён згадваецца ў гістарычных крыніцах і наступных стагоддзяў. У 1517 г. належаў князю Васілю Іванавічу Шамячычу, якога маскоўскія цары пасадзілі ў вязніцу (дзе ён і сканаў), а места далучылі да Масковіі.Войскі Вялікага княства Літоўскага у 1563 г. далучылі Радагошч да ВКЛ. У сярэдзіне XVII ст. Ян Яцына атрымаў дазвол на заснаванне мястэчка ва ўласным маёнтку. У гэтым дакуменце сказана, што маёнтак знаходзіцца «... у ваяводстве Смаленскім на Дняпры». Але сучасны Пагар размешчаны на рацэ Судасці. Нам здаецца, што метрыкант-пісар памыліўся з геаграфічнай «прывязкай». У даведніках фігуруюць толькі два Пагары — названы — у Чарнігаўскай губерні і другія Пагары (Погіры) — у Ковенскай.
Паводле прывілея караля Яна Казіміра ад 19 снежня 1649 г., у мястэчку дазвалялася мець штотыднёвыя таргі па аўторках і пятніцах і чатыры кірмашы — на святога Яна Хрысціцеля, на «свята зялёнай Панны Марыі», на святога Мікалая і «на Масленіцу Рускую ведлуг старога календара».
У часы рэлігійных войнаў сярэдзіны XVII ст. мястэчка неаднаразова падвяргалася нападу казакаў Багдана Хмяльніцкага. У выніку Андрусаўскага перамір'я паміж Расіяй і Рэччу Паспалітай (1667), калі было страчана шмат усходніх земляў, Пагар апынуўся пад уладай цара. Пазней стаў соценным местам Старадубаўскага палка. 3 1784 г. назначаны павятовым цэнтрам Ноўгарад-Северскага намесніцтва. У 1797 г. стаў заштатным местам Маларасійскай, а у 1802 г. Чарнігаўскай губерняў. Зараз знаходзіцца ў Расіі.
Паводле:
Анатоль Цітоў
Геральдыка беларускіх местаў
Мінск, Полымя, 1998
Пагар. : Адметнасці | фота выбраных помнікаў
Царква Святой Ганны
Царква Святой Ганны ў Пагары
Царква Святой Тройцы
Царква Святой Тройцы ў Пагары