У маім журналісцкім архіве — гісторыя амаль дзесяці млыноў-ветракоў, якія ацалелі ў Беларусі й маюць шанцы быць карыснымі людзям. На апошнюю знаходку пашчасьціла на Магілёўшчыне. Абноўлены драўляны млын скрыпеў на ветры сваімі шырокімі крыламі. Было відаць, што ў волата на полі ёсьць гаспадар. На даху — малюнак: на сьцяжынцы —жоўценькі пясок, на дзьвярах зь габлёваных дошак — замок ад каваля. «Вятрак фэрмэра Быхаўца», — пазначана фарбай на прамавугольным кавалку бляхі. Я набрала нумар мабільніка фэрмэра.
У Алтайскім краі, але яшчэ ў 1936 годзе, апынуўся зямляк Быхаўца Савелій Фаменка. Да арышту ён быў уладальнікам хутару блізу вёскі Ляды, што ля Жлобіна. У пэрыяд НЭПу аднаасобнік купіў мукамольнае абсталяваньне і запусьціў у працу новы вятрак. Калі ж прыйшла калектывізацыя, то менавіта гэтая маёмасьць стала падставай для раскулачваньня сям’і працавітага селяніна. Вязьня ГУЛАГу расстралялі ў 1938 годзе. На радзіму вярнулася жонка зь дзецьмі. Малодшая дачка Анастасія жыве цяпер у Бабруйску. У 1999 годзе яна адсудзіла ў калгаса «Камуніст» бацькаву спадчыну — сапсаваны млын.
Доўга пераказваць, як сустрэліся фэрмэр Уладзімер Быхавец і гаспадар ветрака Анастасія Шарнікава, аб чым дамаўляліся. Але на сёньня млын перавезены ва ўрочышча Міколін Сьветлагорскага раёну, і да яго дастаўлены валун. На камяні будзе мэмарыяльная дошка ў гонар Савелія Фаменкі.
— У Беларусі на сёньня,— кажа навуковец, — засталося зь дзясятак млыноў, якія яшчэ можна аднавіць. І гэта робяць менавіта прыватнікі. У іх канкрэтныя мэты, прывабныя пэрспэктывы.
У сваю чаргу Уладзімер Быхавец гаворыць, што ў будоўлю ўклаў шмат уласных грошай. Пераконвае: стварае сядзібу на ўзор «кулацкага хутару». Уклад вызначаць чатыры-пяць дамкоў, лазьня, прыгожыя альтанкі, сажалка, кветнікі. Харчы — мясцовыя. Хлеб — на капусных альбо кляновых лістах.
Ужо ў гэтае лета ўрочышча Міколін, вакол якога лясы, бабровыя пасяленьні, чыстая вада рэчачкі Жардзялка ды два натуральныя азёры, запрашае аматараў вясковага турызму.
За жыцьцё гаспадара дзяржава заплаціла яго спадчынай
Уладзімер Іванавіч Быхавец фэрмэр ад 2001 году. Да гэтага ў Сьветлагорску скончыў школу, пасьля — Калінкавіцкае прафтэхвучылішча, служыў у воску, працаваў на Поўначы Расеі, у Цюменскай вобласьці трактарыстам, кранаўшчыком, бульдазэрыстам. Завочна вучыўся ў Алтайскім політэхнічным інстытуце, дарос да начальніка ПМК. Пасьля вярнуўся на радзіму бацькоў-беларусаў.У Алтайскім краі, але яшчэ ў 1936 годзе, апынуўся зямляк Быхаўца Савелій Фаменка. Да арышту ён быў уладальнікам хутару блізу вёскі Ляды, што ля Жлобіна. У пэрыяд НЭПу аднаасобнік купіў мукамольнае абсталяваньне і запусьціў у працу новы вятрак. Калі ж прыйшла калектывізацыя, то менавіта гэтая маёмасьць стала падставай для раскулачваньня сям’і працавітага селяніна. Вязьня ГУЛАГу расстралялі ў 1938 годзе. На радзіму вярнулася жонка зь дзецьмі. Малодшая дачка Анастасія жыве цяпер у Бабруйску. У 1999 годзе яна адсудзіла ў калгаса «Камуніст» бацькаву спадчыну — сапсаваны млын.
Доўга пераказваць, як сустрэліся фэрмэр Уладзімер Быхавец і гаспадар ветрака Анастасія Шарнікава, аб чым дамаўляліся. Але на сёньня млын перавезены ва ўрочышча Міколін Сьветлагорскага раёну, і да яго дастаўлены валун. На камяні будзе мэмарыяльная дошка ў гонар Савелія Фаменкі.
«Кулацкі хутар»: прыгожыя дамкі, вятрак і хлеб зь печы
Вышыня ветрака — 15 мэтраў, размах крылаў — 11,5 мэтра. На абсталяваньні тры кляймы: 1846, 1873 і 1881 гады. Навуковы кіраўнік аб’екту — кандыдат архітэктуры, загадчык катэдры архітэктуры, жылых і грамадзкіх збудаваньняў БНТУ Сяргей Сургачоў.— У Беларусі на сёньня,— кажа навуковец, — засталося зь дзясятак млыноў, якія яшчэ можна аднавіць. І гэта робяць менавіта прыватнікі. У іх канкрэтныя мэты, прывабныя пэрспэктывы.
У сваю чаргу Уладзімер Быхавец гаворыць, што ў будоўлю ўклаў шмат уласных грошай. Пераконвае: стварае сядзібу на ўзор «кулацкага хутару». Уклад вызначаць чатыры-пяць дамкоў, лазьня, прыгожыя альтанкі, сажалка, кветнікі. Харчы — мясцовыя. Хлеб — на капусных альбо кляновых лістах.
Ужо ў гэтае лета ўрочышча Міколін, вакол якога лясы, бабровыя пасяленьні, чыстая вада рэчачкі Жардзялка ды два натуральныя азёры, запрашае аматараў вясковага турызму.
Галіна Баравая,
Светлогорские вести, bulletinonline.org