Касцёл Найсвяцейшай Панны Марыі | Гарадзішча

Больш фотаздымкаў (21) >>

Касцёл ў Гарадзішчы

Касцёл Найсвяцейшай Дзевы Марыі размешчаны на вул. Міцкевіча Гарадзішча, абкружаны бутавай агароджай. Пабудаваны ў XVIII ст. з цэглы на месцы заснаванага ў 1640 (1632) г. полацкім ваяводам Янам Камінскім манастыра базыльян, пераведзенага сюды з Монтэ-Касіна. Папярэдні драўляны касцёл пабудаваны ў 1494 г. Некрашам Валадковічам. У 1866 г. касцёл закрыты. 25 красавіка 1867 г. у сувязі з пераводам большасці насельніцтва ў праваслаўе намаганнямі прыхільніка рускай праваслаўнай царквы навагрудскага спраўніка Е.А. Леслі перададзены ў валоданне праваслаўнага духавенства паводле загаду губернскага начальства. Касцёл быў прыстасаваны для праваслаўнага набажэнства і асвячоны ў Свята-Троіцкую царкву мясцовым благачынным 19 сакавіка 1868 г. У снежні 1872 г. уладальнік маёнтка, прыхільнік праваслаўя Леанід Аляксандравіч Спічакоў (рускі грамадскі дзеяч), падаў запіску старшыні дэпартамента дзяржаўных эканомій Дзяржаўнага савета генерал-ад'ютанту Канстанціну Уладзіміравічу Чэўкіну аб неабходнасці перабудовы касцёла па канонах праваслаўнай царквы. У студзені 1873 г. губернскім архітэктарам Івановым праведзены агляд храма і складзены праект яго перабудовы. Але праект не задаволіў улады. Было вырашана патрабаваць ад царкоўна-будаўнічай прысутнасці пакінуць храм у ранейшым выглядзе з надбудовай толькі вежы над левай рызніцай апсіды і званіцы, пяцікупалля над дахам, што і было выканана архітэктарам С.П. Івановым. Работы па рэканструкцыі пачаліся ў ліпені 1874 г. і закончыліся толькі ў канцы 1876 г. пры дзейсным удзеле начальніка губерні Валерыя Іванавіча Чарыкава. У 1919 г. царква зноў ператворана ў касцёл, у 1930 г. касцёл перабудаваны. У пасляваенны час выкарыстоўваўся пад мэблевы склад.

Касцёл аднанефавы з прытворам, скарочанымі крыламі трансепта і магутнай паўкруглай апсідай, двухсхільны дах над якой пераходзіць уступам у канічнае пакрыццё. Раней дах завяршаўся маляўнічым пяцікупаллем. Дынаміку архітэктурнай кампазіцыі ўзмацняе асіметрычна прыбудаваная ў 2-й палове XIX ст. з паўночнага боку да апсіды трох'ярусная (два васьмерыкі на чацверыку) шатровая званіца — незвычайнае на той час для праваслаўнага храма вырашэнне. Паміж апсідай і званіцай створана рызніца, пазбаўленая дэкаратыўна-стылёвай характарыстыкі і кампазіцыйнай выразнасці. На вільчыку даху над галоўным фасадам узведзена чацверыковая шатровая званічка. Вертыкальнасць кампазіцыі касцёла падкрэслена магутнымі лапаткамі-пілонамі і высокімі арачнымі аконнымі праёмамі. Ліштвы вокнаў паглыблены ў таўшчыню магутных сцен (0,8 м) і аформлены паўкалонкамі, акаймаваны знадворкавымі і ўнутранымі адхіламі. Плоскасныя фасады завершаны надзвычай шырокім тонкапрафіляваным карнізам з фрызам, а нізкі цокаль апрацаваны акруглымі архітэктурнымі абломамі буйных чляненняў. У інтэр'еры неф перакрыты цыліндрычным скляпеннем на падпружных арках, апсідай — конхай, у заходняй сцяне на двух слупах размешчаны хоры. У 1870 г. быў пастаўлены чатырох'ярусны залачоны іканастас на 23 абразы.

Крыніца:
А.М. Кулагін
Памяць. Баранавічы. Баранавіцкі раён
Мінск, Белта, 2000