Выбраныя здымкі
Згодна з мясцовым паданнем, у 1650 г. на горку над ракой Ушачай як на месца для ўзвядзення святыні ўказаў абраз Маці Божай Карміцелькі (Lactasti Sacro Ubere), які ўратаваў падчас навальніцы шляхціца Лукаша Халяву, уладальніка вескі Халаўшчызна. Дрэва на якім быў знойдзены абраз, "абкружылі 8-кутнай капліцай, а ягоная крона стала купалам". Дакументальна існаванне касцёла з такім абразом пацвярджаецца з 1709 г., калі фундуш на святыню быў аформлены тастамантам Аляксандра Халявы. У ХVІІІ ст. касцёл меў статус філіі пры мінскім фарным касцёле Найсвяцейшай Тройцы.
Праз стагодцзе, у 1806 г., на месцы старажытнай святыні быў узведзены з брусу новы касцёл і асвечаны пад тытулам св. Мацвея. Святыня ўяўляла сабой 6-гранны цэнтрычны аб'ем, абведзены па перыметры каланадай з 23 круглых апораў, якія неслі гонтавы дах. Увенчвала кампазіцыю вежа над уваходам. Прэзбітэрый фланкавалі 2 закрыстыі, над нартэксам мясціліся хоры. Скляпеністую столь у інтэр'еры падтрымлівалі 8 слупоў. У галоўным алтары касцёла знаходзіўся цудатворны абраз Маці Божай Карміцелькі, "напісаны на меднай дошцы". У бакавых алтарах былі абразы Укрыжавання і св. Роха.
3 цягам часу стары касцел св. Мацвея ўжо не мог змясціць усіх вернікаў і ў 1858 г. быў асвечаны краевугольны камень для падмурку будучай святыні. Да 1862 г. будаўніцтва на сродкі графіні Марыі Тышкевіч і іншых ахвярадаўцаў скончылася. Святыня ў неагатычным стылі завяршыла адзін з найпрыгажэйшых пейзажаў краю. Два востраканцовыя спічакі над белымі сценамі касцёла быццам бы ўзносяць да неба раку, парослыя лесам пагоркі і пабудовы. Цікава, што закрыстыі, якія фланкуюць прэзбітэрый, у аб'еме ствараюць ілюзію трансепта. Месца пабудовы святыні - высокая гара, з трох бакоў абкружаная лесам. Яна з'яўляецца сярэдзінаю чатырох высокіх гораў, размешчаных крыжападобна, таму святыня заўседы называлася Халаўшчынскім Крыжагорскім касцёлам.
Аднак сваё прызначэнне касцёл выконваў усяго 4 гады. У 1866 г. святыня была зачыненая і пераробленая пад царкву, але гэта не прывяло да перабудовы касцёла ў рэтраспектыўна-рускім стылі.
У 1908 г., у дзень святога Марка, у Халаўшчызне, на мясцовых каталіцкіх могілках, адкрытых за тры гады да гэтага, была асвечаная пад тытулам св. Яна Хрысціцеля невялікая капліца, якая да нашага часу не захавалася. Ратондападобнае збудаванне з дрэва, пакрытае схілавым ліставым дахам, нават не завершанае сігнатуркай, служыла патрэбам шматлікай парафіі, храм якой у 1866 г. быў адабраны пад праваслаўную царкву.
У 1917 г. касцёл быў вернуты католікам, але ў гады савецкай улады перастаў дзейнічаць увогуле. Падчас вайны святыня атрымала значныя пашкоджанні. Капліцу на могілках знесліў 1930-я гг., а ў 1924 г. в.Халаўшчызна была перайменавана ў Аколіцу.
Пасля рэстаўрацыі ў 1975-78 гг. (архітэктар Л.Паўлава), у выніку якой быў падоўжаны аб'ём у алтарнай частцы, былы касцёл аб'явілі помнікам архітэктуры і прыстасавалі пад музей беларускага народнага мастацтва на тэрыторыі спарткомплексу «Раўбічы». Тым не менш, парафія св.Мацвея адрадзілася і 31.12.1991 была зноў зарэгістраваная.
У палацы фундатараў касцёла Тышкевічаў які знаходзіўся ў Гродку Тышкевіцкім (сёння Астрашыцкі Гарадок) з 1854 г. дзейнічала прыватная капліца ад Халаўшчынскай парафіі. Інтэр'ер капліцы ўпрыгожваў драўляны алтар у стылі класіцызм з абразом Маці Божай Чанстахоўскай.
Праз стагодцзе, у 1806 г., на месцы старажытнай святыні быў узведзены з брусу новы касцёл і асвечаны пад тытулам св. Мацвея. Святыня ўяўляла сабой 6-гранны цэнтрычны аб'ем, абведзены па перыметры каланадай з 23 круглых апораў, якія неслі гонтавы дах. Увенчвала кампазіцыю вежа над уваходам. Прэзбітэрый фланкавалі 2 закрыстыі, над нартэксам мясціліся хоры. Скляпеністую столь у інтэр'еры падтрымлівалі 8 слупоў. У галоўным алтары касцёла знаходзіўся цудатворны абраз Маці Божай Карміцелькі, "напісаны на меднай дошцы". У бакавых алтарах былі абразы Укрыжавання і св. Роха.
3 цягам часу стары касцел св. Мацвея ўжо не мог змясціць усіх вернікаў і ў 1858 г. быў асвечаны краевугольны камень для падмурку будучай святыні. Да 1862 г. будаўніцтва на сродкі графіні Марыі Тышкевіч і іншых ахвярадаўцаў скончылася. Святыня ў неагатычным стылі завяршыла адзін з найпрыгажэйшых пейзажаў краю. Два востраканцовыя спічакі над белымі сценамі касцёла быццам бы ўзносяць да неба раку, парослыя лесам пагоркі і пабудовы. Цікава, што закрыстыі, якія фланкуюць прэзбітэрый, у аб'еме ствараюць ілюзію трансепта. Месца пабудовы святыні - высокая гара, з трох бакоў абкружаная лесам. Яна з'яўляецца сярэдзінаю чатырох высокіх гораў, размешчаных крыжападобна, таму святыня заўседы называлася Халаўшчынскім Крыжагорскім касцёлам.
Аднак сваё прызначэнне касцёл выконваў усяго 4 гады. У 1866 г. святыня была зачыненая і пераробленая пад царкву, але гэта не прывяло да перабудовы касцёла ў рэтраспектыўна-рускім стылі.
У 1908 г., у дзень святога Марка, у Халаўшчызне, на мясцовых каталіцкіх могілках, адкрытых за тры гады да гэтага, была асвечаная пад тытулам св. Яна Хрысціцеля невялікая капліца, якая да нашага часу не захавалася. Ратондападобнае збудаванне з дрэва, пакрытае схілавым ліставым дахам, нават не завершанае сігнатуркай, служыла патрэбам шматлікай парафіі, храм якой у 1866 г. быў адабраны пад праваслаўную царкву.
У 1917 г. касцёл быў вернуты католікам, але ў гады савецкай улады перастаў дзейнічаць увогуле. Падчас вайны святыня атрымала значныя пашкоджанні. Капліцу на могілках знесліў 1930-я гг., а ў 1924 г. в.Халаўшчызна была перайменавана ў Аколіцу.
Пасля рэстаўрацыі ў 1975-78 гг. (архітэктар Л.Паўлава), у выніку якой быў падоўжаны аб'ём у алтарнай частцы, былы касцёл аб'явілі помнікам архітэктуры і прыстасавалі пад музей беларускага народнага мастацтва на тэрыторыі спарткомплексу «Раўбічы». Тым не менш, парафія св.Мацвея адрадзілася і 31.12.1991 была зноў зарэгістраваная.
У палацы фундатараў касцёла Тышкевічаў які знаходзіўся ў Гродку Тышкевіцкім (сёння Астрашыцкі Гарадок) з 1854 г. дзейнічала прыватная капліца ад Халаўшчынскай парафіі. Інтэр'ер капліцы ўпрыгожваў драўляны алтар у стылі класіцызм з абразом Маці Божай Чанстахоўскай.
Крыніца:
Каталіцкія святыні
Мінск, Про Хрысто, 2003