Манастыр Святога Афанасія ў Аркадыі
Свята-Афанасьеўская царква размешчана ў цэнтры вёскі Аркадыя (Аркадзія). Драўляны храм пабудаваны як капліца на мяжы XIX—XX стст. на меркаваным месцы гібелі грамадска-рэлігійнага дзеяча, публіцыста Афанасія Філіповіча ў 1648 г. Капліца дзейнічала да 1960-х гг., калі была зачынена. У 1988 г. перададзена Рускай праваслаўнай царкве і адноўлена прыхаджанамі. У 1996 г. тут заснаваны мужчынскі манастыр Святога Афанасія.
Капліца святога Афанасія на паштоўцы пач. ХХ ст.Дата: ca. 1910
Афанасій Філіповіч нарадзіўся каля 1597 г. на Берасцейшчыне. У дзяцінстве атрымаў праваслаўную адукацыю. Бліскуча валодаў польскай, лацінскай, грэцкай, царкоўна-славянскай і старабеларускай мовамі. З маладых гадоў настаўнічаў «по науках церковно-русских». З 1620 г. знаходзіўся пры двары Льва Сапегі ў якасці выхавальніка Яна Фаўстына Лубы — сына польскага шляхціца Дзмітрыя Лубы, якога польскія прыдворныя колы, з дазволу Жыгімонта III, рыхтавалі на маскоўскага цара. Ян Фаўстын мусіў быць унукам Івана IV Жахлівага ад яго малодшага сына Дзмітрыя.
Выгляд капліцы да абнаўленняФота © Jury Maliareuski | Дата: 1992
Даведаўшыся, што Я.Ф.Луба - ілжэцарэвіч, А.Філіповіч пастрыгся ў манахі пры Віленскім Свята-Духавым манастыры, пасля жыў у манастырах каля Оршы, Кіева, Пінска, у берасцейскім Свята-Сямёнаўскім. У 1637—1638 гг. ездзіў да маскоўскага цара Міхаіла Раманава, паведаміў пра самазванца і хацеў пераканаць цара пачаць вайну з Рэччу Паспалітай для абароны праваслаўнай веры. У 1640—1643 А. Філіповіч паводле жадання праваслаўнага берасцейскага брацтва быў ігуменам Свята-Сямёнаўскага манастыра ў Берасці. Тут ён вёў актыўную барацьбу супраць уніяцкай царквы. У 1643 годзе пасля выступлення на сойме быў арыштаваны і сасланы ў Кіеў, аднак апраўданы там царкоўным судом. У 1644 годзе арыштаваны як дзяржаўны злачынца пасля перадачы рускаму паслу ліста Яна Лубы (самазванца).
Помнік Афанасію Філіповічу каля катэдральнага сабора Святога Сімеона ў БрэсцеФота © Грода Яраслаў
У турме Афанасій Філіповіч напісаў шэраг вострых публіцыстычных артыкулаў. Варшаўскую турму змяніла ссылка ў Кіеў. Тут ён звёў свае публіцыстычныя творы, якія пачаў пісаць у 1637 г. ў адзіны твор — «Дыярыўш». Выйшаў на волю пасля смерці мітрапаліта ў 1647 годзе. У час казацкіх войнаў 5 верасня 1648 г. каля вёскі Гаршановічы быў расстраляны па абвінавачванні ў дапамозе казакам Хмяльніцкага. Кананізаваны праваслаўнай царквой паміж 1658 г. і 1666 г.
Царква Святога Афанасія ў Аркадыі пасля перабудовы 1995 г.Фота © К. Шастоўскі | Дата: 03/09/2002
Царква — помнік народнага драўлянага дойлідства. Пабудавана з сасновага бруса на мураваным падмурку. Царква вырашана крыжовым зрубам, завершаным двухсхільнымі дахамі. Над сяродкрыжжам уздымаецца высокі гранёны шацёр з макаўкай. Падчас перабудовы ў 1995/1996 гг. да асноўнага аб'ёму быў прыбудаваны вялікі прытвор. Па тыпу сялянскай хаты галоўны фасад завершаны трохвугольным франтонам, ашаляваным «у вугал» і ахоплены разным падзорам; фасады ашаляваны вертыкальнай абшыўкай.
Інтэр'ерФота © Jury Maliareuski | Дата: 1992
У інтэр'еры апсіда вылучана шырокай кілепадобнай аркай. 1-ярусны драўляны іканастас у неарускім стылі; царская брама, арачныя рамы ікон размежаваны карынфскімі калонкамі, завершаны кілепадобнымі франтончыкамі.