Царква Святога Ануфрыя ў Ставах
У 1460 г. Ян і Юры Стаўскія фундавалі ў Ставах каталіцкі касцёл. У 1730 г. пабудаваны новы драўляны касцёл Спачыну Найсвяцейшай Панны Марыі. Акрамя касцёла ў Ставах існавала ўніяцкая царква Міхала Арханёла, пабудаваная ў 1801 г. і перададзеная ў праваслаўнае ведамства пасля скасавання Ўніі ў 1839 г. Касцёл быў зачынены царскімі ўладамі ў 1865 г. і праз 3 гады асвячоны пад тытулам Святога Ануфрыя, як прыпісная праваслаўная царква мясцовага Міхалаўскага прыходу.
Свята-Ануфрыеўская царква (былы касцёл) ў СтавахФота © Грода Надзея
На мяжы ХІХ і ХХ стст. да стаўскага прыходу адносіліся 2185 жыхароў навакольных вёсак: Ставы, Агароднікі, Вялічкавічы, Кастары, Мельнікі, Орля, Руднікі, Сіўкі, Чамеры. У 1919 г. касцёл вернуты каталікам. Царква Святога Міхала Арханёла была страчана ў 1920-я гг., і пасля Другой сусветнай вайны ў Ставах заставаўся адзін зачынены будынак былога касцёла, які ў канцы 80-х гг. ХХ ст. быў перададзены праваслаўным і зноў асвячоны пад тытулам Святога Ануфрыя.
Апсіда і бакавы фасадФота © Кузіч Мікола | Дата: 14/05/2011
Царква лічыцца стаўскай, але знаходзіцца ў цэнтры вёскі Агароднікі. Храм - помнік народнага дойлідства. Мае падоўжна-восевую кампазіцыю, якая складаецца з прамавугольных у плане зрубаў: прытвора з 2-яруснай чацверыковай званіцай з макаўкай, асноўнага аб'ёму, 3-граннай апсіды з рызніцай. Асноўны аб'ём у цэнтры ўвянчаны цыбулепадобнай галоўкай на гранёным барабане, над апсідай макаўка. Асноўны прыём дэкаратыўнай апрацоўкі фасадаў — спалучэнне гарызантальнай і вертыкальнай шалёўкі. Мастацкая выразнасць дасягаецца падпарадкаваннем рознавялікіх аб'ёмаў, аб'яднаных у развітую ярусную кампазіцыю. Зала асветлена высокімі лучковымі аконнымі праёмамі. Апсіда вылучана драўляным іканастасам. Царква абнесена бутавай агароджай.
Інтэр'ер, фрагментФота © www.pravoslavie.by