Выбраныя здымкі
Касьцёл і кляштар місіянераў. З малюнка Н. Орды. 1870-я г. |
Фота з архіву Інстытута Мастацтва Польскай Акадэміі Навук. IS PAN 0000003366 Фота © kresy.pl | Дата: пач. XXст.
Фота © 3D мадэль - А.Невар |
Касцёл і кляштар місіянераў у Смілавічах існаваў у 1747(67?)—1832 гг. Заснаваны на сродкі Марцыбелы Завішанкі з Агінскіх. Яна размясціла ксяндзоў з аб'яднання місіянераў пры драўляным касцёле і завяшчала грошы на мураваныя будынкі. На забеспячэнне кляштару яна вылучыла фальварак і сяло Воўма, а таксама сяло Клінок. З гэтага часу азначаныя паселішчы перасталі адносіцца да маёнтка Смілавічы-Бакшты, утвараючы ўласнасць манахаў-місіянераў. Кляштар знаходзіўся на ўскрайку мястэчка пры гасцінцы Менск—Ігумен. У 1774 пабудаваны 2-павярховы мураваны корпус місійнага дома (кляштара). Трохнефавы з 2-вежавым фасадам касцёл Св. Вінцэнта быў кансекраваны у 1785, з'яўляўся таксама і парафіяльным. У крыпце касцёла вяліся пахаванні Агінскіх, пазней - Манюшкаў.
Значныя ахвяраванні на кляштар зрабіў гетман Міхал Казімір Агінскі, які багата абсталяваў касцёл. Пры кляштары да 1831 г. дзейнічала місіянерская школа. Кляштар скасаваны царскім загадам ад 19.7.1832 г. У 1841 г. палавіну кляштара займала праваслаўная брація, другую — станавы прыстаў. Касцёл заставаўся парафіяльным да 1865 г. 29.12.1866 г. касцёл перайшоў у маёмасць праваслаўнага ведамства. 22.1.1867 г. пераасвячоны ў праваслаўную прыходскую Свята-Троіцкую царкву. Але з-за адсутнасці дзяржаўнай падтрымкі і збяднеласці прыхаджан храм пачаў прыходзіць у заняпад. Існаваў яшчэ ў 1920-я гг., але стаяў спустошаны. Будынкі разбураны ў 1930-я. Выгляд кляштара і касцёла адлюстраваны на малюнку Н. Орды 2-й паловы 19 ст.
Касцёл Св. Вінцэнта з'яўляўся творам архітэктуры позняга барока. Уяўляў сабой 3-нефавую 2-вежавую базіліку. Яруснасць аб'ёмнай кампазіцыі манументальнага будынка стваралі 2-схільны дах цэнтральнага і больш нізкія бакавыя 1-схільныя дахі. Высокая плоскасць галоўнага фасада завяршалася магутным тонкапрафіляваным антаблементам; над ім стаялі 2-ярусныя чацверыковыя купальныя вежы, паміж якімі ўзвышаўся барочны фігурны шчыт з выгнутым прафіляваным карнізам. Фасад шчыльна крапаваны высокімі пілястрамі, якія фланкіравалі бакавыя арачныя нішы-экседры, лучковыя і цэнтральны арачныя аконныя праёмы і 3 арачныя ўваходы. Бакавыя фасады рытмічна расчлянёны высокімі аконнымі праёмамі, раскрапаваны пілястрамі ў прасценках. У касцёле зберагаліся творы іканапісу 18 ст.; у т.л. абраз св. Вінцэнта работы мастака С. Чаховіча.
Справа ад касцёла стаяў мураваны П-падобны ў плане 2-павярховы жылы манаскі корпус, які выходзіў на вуліцу бакавымі 3-павярховымі рызалітамі з фігурнымі барочнымі франтонамі. З франтальнага боку кляштарны комплекс быў аб'яднаны мураванай агароджай з 2 барочнымі арачнымі брамамі.
Значныя ахвяраванні на кляштар зрабіў гетман Міхал Казімір Агінскі, які багата абсталяваў касцёл. Пры кляштары да 1831 г. дзейнічала місіянерская школа. Кляштар скасаваны царскім загадам ад 19.7.1832 г. У 1841 г. палавіну кляштара займала праваслаўная брація, другую — станавы прыстаў. Касцёл заставаўся парафіяльным да 1865 г. 29.12.1866 г. касцёл перайшоў у маёмасць праваслаўнага ведамства. 22.1.1867 г. пераасвячоны ў праваслаўную прыходскую Свята-Троіцкую царкву. Але з-за адсутнасці дзяржаўнай падтрымкі і збяднеласці прыхаджан храм пачаў прыходзіць у заняпад. Існаваў яшчэ ў 1920-я гг., але стаяў спустошаны. Будынкі разбураны ў 1930-я. Выгляд кляштара і касцёла адлюстраваны на малюнку Н. Орды 2-й паловы 19 ст.
Касцёл Св. Вінцэнта з'яўляўся творам архітэктуры позняга барока. Уяўляў сабой 3-нефавую 2-вежавую базіліку. Яруснасць аб'ёмнай кампазіцыі манументальнага будынка стваралі 2-схільны дах цэнтральнага і больш нізкія бакавыя 1-схільныя дахі. Высокая плоскасць галоўнага фасада завяршалася магутным тонкапрафіляваным антаблементам; над ім стаялі 2-ярусныя чацверыковыя купальныя вежы, паміж якімі ўзвышаўся барочны фігурны шчыт з выгнутым прафіляваным карнізам. Фасад шчыльна крапаваны высокімі пілястрамі, якія фланкіравалі бакавыя арачныя нішы-экседры, лучковыя і цэнтральны арачныя аконныя праёмы і 3 арачныя ўваходы. Бакавыя фасады рытмічна расчлянёны высокімі аконнымі праёмамі, раскрапаваны пілястрамі ў прасценках. У касцёле зберагаліся творы іканапісу 18 ст.; у т.л. абраз св. Вінцэнта работы мастака С. Чаховіча.
Справа ад касцёла стаяў мураваны П-падобны ў плане 2-павярховы жылы манаскі корпус, які выходзіў на вуліцу бакавымі 3-павярховымі рызалітамі з фігурнымі барочнымі франтонамі. З франтальнага боку кляштарны комплекс быў аб'яднаны мураванай агароджай з 2 барочнымі арачнымі брамамі.
Крыніца:
Аляксандр Ярашэвіч
Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. т. 5
Беларуская Энцыклапедыя
А.М. Кулагін
Каталіцкія храмы на Беларусі
Мінск, "Беларуская Энцыклапедыя", 2000