Выбраныя здымкі
Касцёл Міхала Арханёла ў Багданаве. Здымак Яна Булгака. 1930-ыя гг. |
Фердынанд Рушчыц. Каля касцёла. 1898 |
Касцёл ў Багданаве. Здымак Яна Булгака. 1930-ыя гг. |
Касцёл Міхала Арханёла ў Багданаве быў выдатным узорам беларускага драўлянага дойлідства другой паловы XVII ст. Яго пабудавалі, дзякуючы фундацыі Пятра Паца, старосты жмудскага, тагачаснага ўладальніка двара ў Багданаве, і асвяцілі ў 1690 г. Звонку храм выглядаў вельмі сціпла і нават быў падобны да звычайнай сялянскай хаты. Характар пакрыцця надаваў пабудове тэктанічную цэласнасць і маналітнасць формаў. Нізкія бакоўкі закрыстый былі накрыты агульным дахам з асноўным зрубам і роўным з ім на вышыні, але больш вузкім алтарным прырубам. У месцы злучэння зрубаў пры пераходзе да больш вузкага аб’ёму быў ужыты распаўсюджаны па ўсёй тагачаснай Беларусі прыём трохвугольных навісяў гонтавага даху з вальмамі над алтаром. Галоўны фасад завяршаўся барочным франтонам пругкага шматлопасцевага абрысу. Сцены былі вертыкальна ашаляваныя дошкамі з нашчыльнікамі. Архітэктурнае вырашэнне будынка ўражвала лаканізмам і выразнасцю мастацкіх сродкаў.
Багданаўскі касцёл сінтэзаваў шматлікія традыцыйныя рысы беларускага драўлянага дойлідства. І ў гэтым сплаве з народным дойлідствам увасобіліся тыя высокія мастацкія вартасці помніка, якія так прыцягвалі ўладальніка багданаўскага маёнтка мастака Фердынанда Рушчыца. Ён не аднойчы звяртаўся да тэмы мясцовага касцёла – у яго эскізніку ёсць лісты, дзе храм і брама намаляваныя з іншага боку і з іншым настроем. Мастак умеў бачыць ў звычайным, штодзённым, многа разоў бачаным нешта ўзнёслае, захапляючае. Ён зрабіў не проста таленавітае палатно – ён падарыў нам светлую містэрыю жыцця. І галоўнай дзейнай асобаю гэтай містэрыі з’яўляецца просты вясковы касцёл. Ён ніжэйшы за дрэвы, што імкнуцца да белых аблокаў, але ён – сімвал вечнасці. Людзі на карціне амаль губляюцца ў сонечным святле і ценях, як губляюцца яны ў жыці перад дабром і злом, перад небам і зямлёю. Але як хочацца, каб эфемерную мітусню ценяў перамагло сонечнае святло, каб перамагла не слабасць чалавека, а яго моц...
З’яўляючыся старшынёй камісіі па ахове помнікаў старажытнасці ў Вільні, Ф. Рушчыц актыўна праводзіў рэстаўрацыю выдатных помнікаў віленскага барока. Побач з імі ён аднавіў і сціплы драўляны касцёл ў Багданаве, але да сённяшніх дзён помнік не захаваўся – ён быў знішчаны пажарам у час Другой сусветнай вайны. У 1990-я г. на месцы храма быў пабудаваны новы цагляны касцёл.
Багданаўскі касцёл сінтэзаваў шматлікія традыцыйныя рысы беларускага драўлянага дойлідства. І ў гэтым сплаве з народным дойлідствам увасобіліся тыя высокія мастацкія вартасці помніка, якія так прыцягвалі ўладальніка багданаўскага маёнтка мастака Фердынанда Рушчыца. Ён не аднойчы звяртаўся да тэмы мясцовага касцёла – у яго эскізніку ёсць лісты, дзе храм і брама намаляваныя з іншага боку і з іншым настроем. Мастак умеў бачыць ў звычайным, штодзённым, многа разоў бачаным нешта ўзнёслае, захапляючае. Ён зрабіў не проста таленавітае палатно – ён падарыў нам светлую містэрыю жыцця. І галоўнай дзейнай асобаю гэтай містэрыі з’яўляецца просты вясковы касцёл. Ён ніжэйшы за дрэвы, што імкнуцца да белых аблокаў, але ён – сімвал вечнасці. Людзі на карціне амаль губляюцца ў сонечным святле і ценях, як губляюцца яны ў жыці перад дабром і злом, перад небам і зямлёю. Але як хочацца, каб эфемерную мітусню ценяў перамагло сонечнае святло, каб перамагла не слабасць чалавека, а яго моц...
З’яўляючыся старшынёй камісіі па ахове помнікаў старажытнасці ў Вільні, Ф. Рушчыц актыўна праводзіў рэстаўрацыю выдатных помнікаў віленскага барока. Побач з імі ён аднавіў і сціплы драўляны касцёл ў Багданаве, але да сённяшніх дзён помнік не захаваўся – ён быў знішчаны пажарам у час Другой сусветнай вайны. У 1990-я г. на месцы храма быў пабудаваны новы цагляны касцёл.
Тамара ГАБРУСЬ
ПАД РУШЧЫЦАВЫМІ АБЛОКАМІ
Часопіс "НАША ВЕРА" :: 3/1997
http://media.catholic.by/nv/n3/art6.htm?forprint=1