Царква Покрыва Прасвятой Багародзіцы | Стайкі

Царква Покрыва Багародзіцы ў Стайках

Драўляная царква Покрыва Багародзіцы збудаваная ў другой палове XVIII ст. А найхутчэй пасьля першага падзелу Рэчы Паспалітай і рэарганізацыі Таварыства Ісуса. Храм уяўляе драўляны помнік у стылі барока. Арыентаваны алтаром на поўдзень. Мае галоўны уваход і два бакавых. Фасадныя вежы пачаткова былі трохпавярховымі. У правай разьмешчаныя лесьвіца і званіца.



Прыход і царкву перавялі на праваслаўе недзе у сярэдзіне 20-х гадоў XIX ст. Маюцца зьвесткі пра прымусовы перавод уніяцкіх парафіяў у езуіцкіх маёнтках у гэты час і на пярэдадні ліквідацыі уніяцкай царквы (1839 г.) парафія ў Стайках ня згадваецца.



Будынак царквы зьведаў некалькі пераробак. Першая адбылася верагодна ў сярэдзіне XIX ст., для прывядзеньня яго ў адпаведнасьць з густам расейскага праваслаўя. Былі закрытыя дошкамі другія паверхі вежаў, трэція паверхі вежаў былі пераробленыя з квадратных на васьмікутныя, такая самая васьмікутная вежа пастаўленая над алтарнай часткай. Падобна тады ж у алтарнай частцы абшывай былі закрытыя тры вакны.

На пачатку XX ст. царква ўваходзіла ў склад першага Невельскага благачыньня. У 1900 годзе сьвятарстваваў тут Уладзімір Пятровіч Кудраўцаў.

Цяжкім быў лёс апошніх сьвятароў Стаецкае царквы. Яўген Мікалаевіч Слупскі служыў тут з 1904 па 1918 год. У 1924 годзе ўжо быўшы сьвятаром Пліскае царквы Невельскага павету ён двойчы арыштоўваўся і ўрэшце вайсковым трыбуналам 4-га стралецкага корпусу асуджаны да трох гадоў пазбаўленьня волі. Далейшы лёс невядомы.

Хведар Канстанцінавіч Танкавід (Тамкавід) паходзіў са старадаўняга сьвятарскага (яшчэ ўніяцкага) роду. Нарадзіўся ў вёсцы Забельле Полацкага павету. Пасьля сканчэньня сэмінарыі служыў у розных прыходах Невельскага павету. У 1929 годзе пераведзены у Стайкі зь Белахвостава, але неўзабаве быў арыштаваны і 20 лістапада 1932 году ў Вялікіх Луках асуджаны пастановай Тройкі пры ПП ОГПУ Заходняе вобласьці да пяці гадоў высылкі на Поўнач. Пасьля арышту сьвятара храм разрабавалі і перарабілі на клюб. Галоўная прастора храму была падзеленая на два паверхі. З прычыны немагчымасьці служэньня ў Стайках айцец Хведар у 1937 годзе вярнуўся да сям’і ў Віцебск. У студзені 1942 году сяляны недалёкае (20 км на паўночны ўсход) ад Стаек вёскі Лавец запрасілі яго да сваёй апусьцелай царквы. Сьвятар прыняў прапанову. Аднак 7 жніўня 1942 году у часе наведаньня хворага ў вёсцы Ступішча (10 км на паўнач ад Стаек) айцец быў схоплены партызанамі і па-звярынаму закатаваны ў лесе над ракой Ушчай.

Пасьля вайны будынак былое Пакроўскае царквы працяглы час скарыстоўваўся пад збожжасховішча, а калі з прычыны адсутнасьці рамонтаў прыйшоў у заняпад, яго кінулі паміраць. Гэтак і стаіць пакінуты на вясковых могілках.

У 1999 годзе ў алтары захоўваліся ўсе абразы акрамя цэнтральнага. Аднак агляд 2001 году выявіў ужо адсутнасьць апрача цэнтральнага і абраза Багародзіцы (падобнага да Бялыніцкага) у правай частцы алтара.