Zespół dworsko-parkowy Ordów | Worocewicze

Worocewicze, „miejsce pamiętne i drogie” (N. Orda)

Położone w dawnym województwie brzesko-litewskim, w pobliżu Pińska. Po raz pierwszy wymienione w dokumentach w 1497 roku, jako nadanie książęce dla Matwieja Gryczyna. W XVII wieku były już własnością rodziny Ordów, herbu Ostoja. Od 1800 roku należały do Michała Ordy, inżyniera fortyfikacji wojskowych i marszałka szlachty powiatu kobryńskiego, żonatego z Józefiną z Butrymowiczów. Ich syn, Napoleon, odziedziczył po śmierci ojca majątek. Wkrótce skonfiskowany za udział właściciela w Powstaniu Listopadowym i podzielony na trzy folwarki. Po amnestii i powrocie do Polski z emigracji, Napoleon miał prawo dzierżawienia podzielonego majątku. Po Powstaniu Styczniowym został pozbawiony tego prawa, zabroniono mu też zamieszkiwania w majętności. Wkrótce Worocewicze kupił Aleksiej Buszen, potem Adolfina Nowicka. Od 1885 roku w ręku rodziny Paleologów. W czasie I wojny światowej siedziba spłonęła, a od roku 1939 ziemie majątku rozparcelowano.

Wyobrażenie o majętności w Worocewiczach dają rysunki Napoleona Ordy, a także inwentarz z 1835 roku, zlecony przez Józefinę Ordową. Siedziba założona na nieznacznym wzniesieniu, od północy sąsiadowała z wielką połacią błot. Dom posadowiony w najwyższej części terenu, otoczony sadem, ogrodem i parkiem. Od strony południowej długa aleja wjazdowa, obsadzona lipami, dębami i grabami. Dwór o podstawie 64x21 m, drewniany, parterowy, przykryty gontowym łamanym dachem. Centralnie, od strony podjazdu, czterokolumnowy, dwukondygnacyjny portyk z trójkątnym szczytem, prawdopodobnie później przebudowany. Na rysunkach nad gankiem znajduje się balkon. Front domu zorientowany na południe; przed nim wielki gazon z klombem kwiatowym w centrum. Dwór otoczony ogrodem warzywnym, ogromnym sadem, bagiennym jeziorkiem i parkiem, gdzie „dzikie drzewa posadzone dla widoku lub przechadzki”.

Na jednym z rysunków siedzibę otacza ozdobne ogrodzenie z dekoracyjną bramą w osi wejścia. Na rysunku z 1866 roku ogrodzenie jest mniej fantazyjne. Można przypuszczać, że dwór przechodził liczne drobne zmiany i przebudowy. Planu zagospodarowania całej majętności nie można odtworzyć na podstawie inwentaryzacji z 1835 roku. Wiadomo, że były tu zabudowania gospodarcze i różnorodne magazyny, a stajnia i wozownia pokazane są na jednym z rysunków. Swój stosunek do posiadłości wyraził Napoleon Orda podpisując tak jedno ze swoich dzieł: „Własność rodu Ordów przez 300 lat aż po rok 1831 – miejsce pamiętne i drogie autorowi”.

Dziś w miejscu dworu pozostały ślady ruin fundamentów porośnięte zdziczałymi krzewami i fragmenty sadu. Wiejska droga z rozrośniętymi grabami, to pozostałość alei wjazdowej do majątku Ordów. Nie zmienione jest bagienne jeziorko sąsiadujące z posiadłością.

A.O.
Na podstawie:
- A.T. Fedoruk, „Starinnyje usadby Berestejszcziny”, Mińsk 2004
- Encyklopedia Kresów, Wydawnictwo Kluszczyński, Kraków
- zdjęcie - witryna „Pinakoteka, zaścianek”