Dwór | Duboj

Dwór Dubojski

Duboja była niegdyś letnią rezydencją pińskich jezuitów, po czym przeszła w posiadanie rodziny Kurzenieckich h. Kurzeniec, czyli Bogorii odm. Stało się to zapewne w drugiej połowie XVIII w. Nabywcą owych rozległych dóbr leśno-rolnych był przypuszczalnie Ignacy Kurzeniecki, kasztelan witebski (1793—1796), poseł na sejm w 1775 r., kawaler Ordenu Św. Stanisława, żonaty z Barbarą Jabłonowską. Miejscowa szlachta wybrała go też jako swego deputata na koronację cara Pawła I w 1797 r. Kurzenieccy władali Duboją ok. 100 lat, po czym, jak się wydaje, na skutek złej gospodarki oraz marnotrawstwa dobra te zostały sprzedane w ręce żydowskie.

Ponieważ Polakom wówczas pod zaborem rosyjskim ziemi kupować nie było wolno, korzystając ze swego niemieckiego pochodzenia i nazwiska pod koniec XIX w. kupił Duboję całkowicie spolonizowany, znany przemysłowiec warszawski Karol Szlenkier. Po nim odziedziczyła te dobra jego córka Maria Wydżdżyna, która po pierwszej wojnie światowej z ogólnej powierzchni majątku, obejmującego 9000 ha, wydzieliła stuhektarowy ośrodek z dworem i parkiem, przeznaczając go na szkołę rolniczą imienia swej przedwcześnie zmarłej córki Janiny.

Do drugiej wojny światowej zachował się w Duboi ciekawy dwór, wybudowany jeszcze przez jezuitów w pierwszej połowie XVIII w., lub jeszcze wcześniej. Ostateczną formę nadali budowli Kurzenieccy, którzy przez wiele dziesiątków lat mieli w Duboi wielkopańską rezydencję, z rozległym domem mieszkalnym, kaplicą domową, wspaniałym parkiem, oranżerią i cieplarnią.

Dom, zwrócony frontem na zachód, wzniesiony z grubego muru, był mocno wydłużonym budynkiem w zasadzie parterowym, piętnastoosiowym o nieregularnym rozstawieniu dużych okien, stojącym na znacznym podmurowaniu i całej amfiladzie potężnych sklepionych piwnic. W części środkowej o trzech szeroko rozstawionych osiach, dwór wyższy był o piętro, zwieńczone trójkątnym szczytem.

Pośrodku elewacji tylnej występował dwukondygnacyjny ryzalit trój boczny. Przylegał do niego również portyk o dwóch parach kolumn. Oba boczne odcinki elewacji ogrodowej wyglądały identycznie jak od frontu. Przy obu elewacjach bocznych występowały dwukondygnacyjne wieże alkierzowe. Każda z nich mieściła po jednej izbie na dole i na górze.

W okresie międzywojennym wnętrze zawierało szesnaście bardzo przestronnych pomieszczeń w układzie dwutraktowym, ze ścianami malowanymi gładko i starymi, dębowymi posadzkami.

Ściśle na osi dworu wznosiła się główna brama wjazdowa o dwóch wysokich, murowanych słupach. Po jej lewej stronie stał niewielki budynek dawnej kordegardy z wgłębnym portykiem o dwóch kolumienkach. Po tej samej stronie, ale w głębi ogrodu, przetrwała w stanie na wpół ruiny jedna z kilku istniejących niegdyś w Duboi oranżerii. Po prawej stronie, już w obrębie dziedzińca, usytuowana była stajnia koni wyjazdowych, ozdobiona także kolumnowym gankiem. Przestrzeń pomiędzy bramą a portykiem dworu zajmował ogromny owalny gazon z klombem kwiatowym pośrodku.