Pałac Tuskulanum | Wilno

Więcej zdjęć (30) >>

Pałacyk Tuskulanum

Położony w Żirmunai, dzielnicy Wilna, na północnym brzegu Wilii, naprzeciwko kościoła świętych Piotra i Pawła. Neoklasycystyczny pałacyk jest najstarszym zabytkiem dzielnicy. Został zbudowany w 1825 roku przez Karola Podczaszyńskiego, na zlecenie generał-gubernatora Gubernii Litewsko-Wileńskiej, Aleksandra Rimskiego-Korsakowa.

Fasady pałacyku są ozdobione potrójnymi oknami i trójkątnymi szczytami. Na fasadzie frontowej znajdowały się trzy posągi, później usunięte. Usunięto również balustrady balkonów. Wnętrza były dekorowane przez znanych malarzy – Izaaka i Adriana van Ostade, Gerarda Dou i innych. Biblioteka była wyposażona w bogaty księgozbiór. Pałac otaczał wielki park.

Na terenie parku oprócz pałacu, znajduje się kilka innych budynków pomocniczych i mała, eklektyczna kapliczka św. Teresy. Obecnie obiekty Tuskulanum są restaurowane i zostaną włączone do „Parku Pokoju” (Rimties parkas), który będzie ukończony w 2008 roku. Park ten, o powierzchni 5-7 ha będzie otaczał pałacyk Tuskulanum, w którym w drugiej połowie XX wieku utworzono Muzeum Martyrologii Litwy (jako część Litewskiego Muzeum Ofiar Ludobójstwa). Zostanie odnowiona roślinność parku, stawy i obiekt kolumbarium.

Pierwszy pałacyk w tym miejscu wybudował w połowie XVI wieku król Zygmunt August, jako część Zamku Wileńskiego (prawdopodobnie pałacyk wiejski). Korzystali z niego królowie Zygmunt III i Władysław IV, rodziny magnackie (Piegłowskich, Wołłowiczów, Paców, Tyzenhauzów (co najmniej do 1741).

Pałacyk został wybudowany na wzór wiejskich rezydencji magnackich i nazwany „Tusculanum”. Nazwa pałacyku odwołuje się do starożytnego Tusculum, gdzie na zboczu malowniczych gór Albańskich patrycjat rzymski budował wille podmiejskie. Miał tu także willę słynny orator, M. T. Cicero (106-43 p n e), który napisał miedzy innymi „Tusculanae disputationes” (Rozprawy tuskulańskie).

W końcu XVIII wieku posiadłość została podzielona na folwark Tuskulanum i pałacyk wiejski. W czasie zaborów z pałacyku korzystali arystokraci i wysocy urzędnicy carscy. W połowie XIX wieku Tuskulanum stało się centrum kulturalnym Wilna i miejscem, do którego przyjeżdżali artyści, jak Stanisław Moniuszko czy Józef Ignacy Kraszewski. W roku 1886 pałacyk został własnością Julii Szafranowicz, a do II wojny światowej należał do rodziny Melentiew.

Tuskulanum zostało znacjonalizowane w roku 1940. Z apartamentów pałacyku korzystali oficerowie KGB; park służył jako ogród jordanowski. W 1994-96 roku przystąpiono do prac restauratorskich. W czasie przygotowania placu budowy odkryto zwłoki 706 osób, z których 40 zidentyfikowano. Ustalono, że są to ofiary mordów popełnionych w wileńskim KGB na Placu Łukiskim w latach 1944-47:
- członków Litewskiego Ruchu Oporu,
- żołnierzy Armii Krajowej,
- kolaborantów nazistowskich.
Zwłoki ekshumowano z masowych grobów i umieszczono w podziemnym kolumbarium na stoku sztucznie utworzonego wzgórza. Kolumbarium poświęcono w 2004 roku.

Tuskulenai Manor, Wikipedia, wolna encyklopedia
(A.O.)