Усадьба | Дворец

Дворец. Салезианская школа в бывшем дворце Радзивиллов

Князёўна Марыя Радзівіл (з Завішаў) вырашае ахвяраваць свой палац з надзелам зямлі якому-небудзь каталіцкаму ордэну, які б змог узмацніць каталіцызм на гэтых тэрыторыях, што моцна былі падданыя русіфікацыі і прапагандзе праваслаўя. Таксама князёўна хацела, каб законнікі гэтага ордэну заняліся адукацыяй і прафесійным выхаваннем мясцовай моладзі (польскай і беларускай), якая расла ў беднасці і патрабавала асаблівай апекі. Выбар князёўна Марыі паў на салезіянаў, аб якіх яна не так даўно пачула за мяжой.
Салезіяне ахвярнасць князёўна прымаюць з вялікай падзякай і бачаць у гэтым неспасцігальную Божую ласку. Арганізатарам новай салезіянскай супольнасці быў кс. Людвіг Гастыла SDB, які прыбывае ў радзівілаўскую сядзібу ў чэрвені 1921 года.
Князёўна Марыя апрача прыгожага палаца ахвяроўвае салезіянскаму таварыству таксама 250 гектараў зямлі і 1000 гектараў лесу. У будынку палаца дабудоўваюцца дадатковыя пакоі, а таксама студэнцкая капліца, над якой узвышалася палацавая вежа з нанова ўстаноўленым на даху крыжам. Каля палаца паўстаюць будынкі сіроцкага дому, школы і інтэрнату для студэнтаў-рамеснікаў. Апрача гэтага на адлегласці 500 м знаходзіўся гаспадарчы фальварак. Новая пляцоўка атрымала апекуна, св. Юзафа, прачыстага абранніка Марыі. Закладальнікі пляцоўкі жадалі прыблізіць да хлопцаў, якія будуць вучыцца ў школе, постаць гэтага святога як узор працавітасці, цнатлівасці і мужнасці. Пляцоўка выхоўвае хлопцаў, а таксама навучае прафесіі ў двух галінах: сталярскай і абутковай. Ужо з 1 красавіка 1922 года пляцоўка адчыняе свае дзверы для першай групы сіротаў колькасцю 24 чалавекі. На працягу наступных гадоў гэтая колькасць вырастае амаль у 10 разоў.
Прэстыж і хвала прафесійных школ у Дварцы, што на Навагрудчыне, хутка расце, і ў 1925 годзе школы былі зацверджаныя праз дзяржаўныя ўлады (на той час гэта была тэрыторыя Польшчы). У 1934 годзе салезіяне прымаюць пад сваю апеку таксама мясцовы парафіяльны касцёл пад тытулам Божага Цела.
17 верасня 1939 года савецкая армія ўваходзіць у Дварэц. Амаль раптоўна з гвалтам займаюць салезіянскую пляцоўку, выкідваючы на вуліцу салезіянаў і выхаванцаў школы. Урачыста на школьным дзядзінцы паляць падручнікі, архіў, багатую бібліятэку і літургічныя кнігі салезіянскага дому. Разам з будынкамі савецкая ўлада канфіскуе ўвесь маёнтак дварэцкіх салезіянаў. Фото © Артур Ляшнеўскі | Дата: 1937

Дварэц. Салезіянская школа.

Салезіяне, настаўнікі і выхаванцы школы 1934 год. Фото © Артур Ляшнеўскі | Дата: 1934