Гняздзілава (Двор) - фота і помнікі

Двор Гняздзілава

У 1407 годзе Вітаўт падараваў Гняздзілава разам з вялізнымі прасторамі зямель Харэцкай воласці Войцеху Манівіду. Пасля смерці Войцеха частка Гняздзілава (Паўднёвая) праз шлюб яго дачкі Соф’і з Мікалаем Радзівілам перайшла да Радзівілаў, другая ж (Паўночная) частка праз шлюб Ядвігі Манівідаўны перайшла да Алехны Судзімонтавіча. Такім чынам гістарычна ўтварыліся два паселішчы – Паўночнае і Паўднёвае Гняздзілава, якія ажно да 1940 года належалі да розных адміністрацыйных адзінак. У 1567 годзе Паўднёвае Гняздзілава ўзяў у заклад за 2800 коп грошаў Васіль Тышкевіч. Пазней Гняздзілава згадваецца ва ўласнасці Юрыя Радзівіла, сына Мікалая Радзівіла Рудога, які памёр у 1613 годзе, а да канца 17 стагоддзя перайшло да Гутаровічаў.

Стаў у ГняздзілавеФота © radziwill.by

У 1690 годзе згадваецца 41 дым у Паўднёвым Гняздзілаве, які належаў Андрэю Гутаровічу. У 1795 годзе маёнтак Гняздзілава належаў Ганне Гутароўскай. Да яго адносіліся сем паселішчаў, пазней частка зямель перайшла да суседняга маёнтка Заручча. У 1782 годзе тут згадваецца каталіцкая капліца, якая належала спачатку да парафіі Докшыцы, пазней – Парфенава.

Капліца ў ГняздзілавеФота © Dehty | Дата: 05/10/2014

У 19 стагоддзі маёнтак знаходзіўся ў Парфенаўскай воласці Вілейскага павета Віленскай губерні. У 2-ой палове 19 стагоддзя – уласнасць Шышкаў. У 1870 годзе да маёнтка адносіліся вёскі Паўднёвае Гняздзілава, Селішча і Буй. Потым маёнтак стаў уласнасцю Козел-Паклеўскіх, затым праз шлюб Марыі Козел-Паклеўскай перайшоў да Слатвінскіх. У 1930-х гадах належаў Міраславу Слатвінскаму. Напачатку 20 стагоддзя насельніцтва маёнтка складала 73 чалавекі, у 1921 годзе – 13 двароў, 127 жыхароў.

Сядзібны дом у Гняздзілаве. Не захаваўсяФота: 1894

У 1929 годзе маёнтак налічваў 1440 дзесяцін зямлі, уласнасць Марыі Слатвінскай (Козел-Паклеўскай), пражывалі 200 чалавек. У 1939 годзе да маёнтка, які належаў тады Міраславу Слатвінскаму, адносіліся 1286 га зямлі. У маёнтку меліся электрастанцыя, млын, лесапілка, два кароўнікі, цялятнік, канюшня, свіран.

Уязная брама колішняй сядзібыФота © Кастусь Шыталь | Дата: 2012-05-01

У 1940 годзе маёнтак Гняздзілава стаў цэнтрам сельсавета, які існаваў да 1954 года. Пазней створаны калгас, збудавана ферма, а вось сядзіба прыйшла ў занядбаны стан. Знішчаны сядзібны дом, большая частка маёнткавых пабудоў, частка ж іх захавалася ў паўзруйнаваным стане. У 2004 годзе ў Гняздзілаве (Двары) 30 двароў, пражываюць 65 чалавек. Парк знаходзіцца ў вельмі стане, капліца адноўлена ў 2007 г.

Кастусь Шыталь, краязнаўца
ksz@tut.by