Гісторыя Асонавічаў
Асонавічы знаходзіліся пры дарозе з Глыбокага на Парфенава паміж Грабучым і Вянюцінам. Гэта адно са шматлікіх у нашым краі паселішчаў, пра якія не напісана ў кнігах, не друкавалі артыкулы ў газетах, і якія зніклі з твару зямлі, з тапаграфічных мапаў і паступова знікаюць з людзкой памяці... І колькі яшчэ так бясслаўна знікнуць...Звестак пра Асонавічы ў матэрыялах рэвізіі 1795 года, на падставе якіх Беларускі навукова-даследчы цэнтр электроннай дакументацыі распрацаваў электронны гістарычны атлас “Менская губерня”, мне знайсці не ўдалося. Мясціны, у якіх знаходзяцца Асонавічы, паказаны на памежжы маёнткаў Чаркасы і Вешня Вілейскага павета і таму немагчыма сказаць, да якога з гэтых маёнткаў адносіліся гэтыя землі.
У 1905 годзе ў фальварку Асонавічы Багдановічаў – 360 дзесяцін зямлі, 45 чалавек. У 1921 годзе – 4 двары, 56 чалавек.
У 1930 годзе, па звестках “Skorowidzа mejscowości pow. Dziśnenskiego”, у Асонавічах насельніцтва складала 65 чалавек, зямлі было 360 дзесяцін. У 1929 годзе, па звестках тагачаснага бізнес-даведніка, які мне ўдалося адшукаць у інтэрнэце, 132 дзесяціны зямлі ў Асонавічах належала Юзэфу Драздовічу, столькі ж – ягонаму брату Канстанціну. Каму належалі астатнія 96 дзесяцін, невядома. Пазней Асонавічы перайшлі Шуневічу. У 1940 годзе Асонавічы сталі цэнтрам Грабуцкага сельсавета. Сельсавет размясціўся ў сядзібным доме.
У часе вайны непадалёку ад Асонавічаў бандыты, празваныя пазней савецкай уладай “героямі-партызанамі”, забілі святара. На месцы гэтага злачынства зараз устаноўлены крыж.
У 1986 годзе Асонавічы перасталі існаваць. Яшчэ ў 1990 годзе стаяў адзін з будынкаў, які мясцовыя жыхары разбілі на цэглу. Цяпер тут толькі падмуркі былых пабудоў...
Кастусь Шыталь, краязнаўца
e-mail: ksz@tut.by