Выбраныя здымкі
Петрапаўлаўская царква ў Менску Фота © К. Шастоўскі | Дата: 30.12.2010
Петрапаўлаўская царква ў Менску (XVII ст.) Фота © Дим Дубровский | Дата: 30.12.2010
Выгляд ад паўднёвага ўсходу Фота © Міхась | Дата: 30.12.2010
У 1609 г. з далучэннем менскіх архімандрытаў да уніі праваслаўныя менчукі, якія належалі да знатных родаў з дабраславення патрыярха іерусалімскага Феафана аб'ядналіся ў брацтва ў імя святога Іаана Хрысціцеля і прынялі пастанову заснаваць у горадзе мужчынскі Свята-Петра-Паўлаўскі манастыр. У 1611—12 гг. з дазволу польскага караля Казімера III праваслаўнаму брацтву, якое дзейнічала пры Свята-Петра-Паўлаўскім манастыры, на сродкі 52 абывацеляў і праваслаўнага дваранства Менскага ваяводства пад началам Аляксандра Агінскага было распачата будаўніцтва мураванай царквы і манастыра.
Плац для будаўніцтва манастыра «аж до озера реки Свислочи прилеглый» быў ахвяраваны «на вечные времена» 23.11.1611 г. княгіняй Аўдоццяй Рыгораўнай Друцкай-Горскай (удава каралеўскага маршалка Багдана Статкевіча). Будаўніцтва манастыра дабраславіў у 1620 г. кіеўскі мітрапаліт Іоў Барэцкі, а ў 1635 г. — кіеўскі мітрапаліт Пётр Магіла. Па дабраславенню настаяцеля архімандрыта Лявонція Карповіча ў будаўніцтве ўдзельнічалі некалькі інакаў Свята-Духаўскага манастыра, якія засталіся ў праваслаўі. Адзін з іх — ігумен Павел Дамжава — кіраваў будаўніцтвам.
Мецэнатамі манастыра былі пратэстанты Януш Радзівіл, Марцін Валадковіч і Ян Агінскі; у 1635 г. Мікалай Рыгоравіч Дзераваед ахвяраваў храму маёмасць, у 1620 г. княжна Ганна Тышкевіч — грошы. У 1624 г. кіеўскі мітрапаліт Пётр Магіла выдаў грамату з дабраславеннем на адкрыццё пры храме жаночага манастыра. Пры манастыры існавала брацтва ў імя святога Іаана Хрысціцеля, намаганнямі якога пры манастыры адкрыты друкарня, школа, шпіталь. Прыстанак быў прыпісаны да Віленскага Свята-Духаўскага манастыра, які знаходзіўся ў юрысдыкцыі Канстанцінопальскага патрыярха. У сваю чаргу мінскаму прыстанку падпарадкоўваліся манастыры Свята-Троіцкі ў Прылуках, Свята-Вазнясенскі ў Лагойску і Спаса-Праабражэнскі жаночы ў Мінску.
Петрапаўлаўская царква была змуравана хутчэй за ўсё ў 1620—1630 гг. Гэтай даціроўкі прытрымліваецца гісторык Р.Баравы, які скрупулёзна прааналізаваў вялікую колькасць дакументаў, звязаных з гісторыяй помніка. Такі час пабудовы мураванай царквы з'яўляецца больш верагодным, чым прапанаваны М.Шчакаціхіным, які лічыў, што яе «каменны гмах быў, пэўна, закладзены ў сярэдзіне 17 сталецця і ў другой палове яго быў закончаны ў тых самых прыблізна формах, як і будынак бернардзінскага касцёлу» (жаночага у Мінску).
На думку Т. Габрусь, па мастацка-стылявых характарыстыках Петрапаўлаўская царква набліжаецца не да мінскага касцёла бернардзінак, а да больш ранніх помнікаў каталіцкага храмабудаўніцтва, напрыклад да касцёла бернардзінцаў у Гродне. Калі ў апошнім абстрагавацца ад нартэкса, то абодва храмы маюць амаль аднолькавую будову ўласна базілікі — трохнефавай, шасціслупавай, без трансепта. Агульныя готыка-рэнесансныя рысы прысутнічаюць і ў вырашэнні алтарнай часткі. У Петрапаўлаўскай царкве адна алтарная апсіда (для праваслаўнага храма — гэта адыход ад канона трохапсіднасці папярэдняга часу) больш нізкая за асноўны неф, ад якога аддзелена мураваным франтонам і накрыта асобным дахам. У той жа час алтарная апсіда ў праваслаўнай царкве яшчэ не мае выцягнутай вімы, уласцівай касцёлу. Лапідарныя гранёныя формы апсіды з'яўляюцца, верагодна, рэмінісцэнцыяй папярэдняга драўлянага храма. На глыбіні 2,5 м археолагамі выяўлены рэшткі паўкруглых у плане падмуркаў з перавязкай паміж імі і сценамі алтарнай апсіды, а таксама бакавых нефаў. Выказваліся меркаванні, што гэта сляды абарончых вежаў, але, на думку Т. Габрусь, гэта, хутчэй, нерэалізаваныя бакавыя алтарныя апсіды, якія патрабавала праваслаўная традыцыя, але не дазваляў загад — арыентавацца на ўзор касцёлаў.
Аналогіі паміж Петрапаўлаўскай царквой і гродзенскім касцёлам бернардзінцаў прысутнічаюць таксама ў элементах дэкаратыўна-канструкцыйнага характару - вырашэнне высокіх спараных паўцыркульных аконных праёмаў, падобных да біфорыумаў. У бакавых нефах царквы яны (аналагічна гродзенскаму касцёлу) аб'яднаны высокімі плоскімі арачнымі нішамі. Да таго ж цыліндрычныя скляпенні царквы не маюць канструкцыйных падпружных арак, што характэрна для сакральных помнікаў ранняга барока на Беларусі. Т. Габрусь акцэнтуе на гэтым увагу, таму што падпружныя аркі памылкова нанесены на плане Петрапаўлаўскай царквы ў "Зборы помнікаў гісторыі і культуры Беларусі" і іншых выданнях.
Навацыяй для праваслаўнага храмабудаўніцтва таго часу з'яўляецца таксама двухвежавы фасад царквы, у якім незвычайна і арганічна спалучыліся мастацкія прынцыпы барока і традыцыі мясцовай готыкі. Даследчыкі помніка звычайна не зважаюць, што ў дадзеным выпадку чацверыковыя вежы па-гатычнаму фланкіруюць вуглы будынка, як у цэрквах-крэпасцях, а не надбудаваны над фасадам-нартэксам, з'яўляючыся яго часткай, што характэрна для больш позніх барочных касцёлаў (нартэкс у Петрапаўлаўскай царкве ўвогуле адсутнічае). Падобнае размяшчэнне вежаў, як і наяўнасць у іх байніц, пацвярджаюць думку пра першапачатковы абарончы характар царквы. У той жа час вежы змянілі сваю форму з круглых абарончых на прызматычную і сталі важным элементам кампазіцыі раннебарочнага фасада. Размешчаныя ў вежах маршавыя лесвіцы (а не вітыя гатычныя ўсходы) схаваны ў тоўшчы вельмі масіўнай фасаднай сцяны (таўшчыня 1,45 см). Дарэчы, галоўны фасад царквы не трохчасткавы, як лічаць некаторыя даследчыкі, а пяцічасткавы — з выступаючымі наперад раскрапоўкамі цэнтральнага нефа і вежаў. Паміж імі заглыблены прасценкі, што закрываюць тарцы бакавых нефаў, але не адпавядаюць ім па вышыні. У такой трактоўцы фасада як самастойнай кампазіцыі, незалежнай ад тэктонікі храма, як тэатральнай кулісы — яго барочная сутнасць, нават пры вельмі аскетычным мастацкім абліччы.
На працягу амаль 2 стагоддзяў манастыр з'яўляўся аплотам праваслаўя ў горадзе, карыстаўся вядомасцю сярод царкоўнай іерархіі. У 1635 г. яго наведаў Пётр Магіла, у 1670-я гг. — македонскі мітрапаліт Сафроній Галепанос. Першапачатковы выгляд храма выяўлены на пячатцы манастыра 17 ст. У 2-й палове 18 ст. манастыр прышоў у заняпад, значна пацярпеў ад пажару (абваліліся скляпенні храма, адлупіўся насценны жывапіс). У 1766 г. брація манастыра складалася з ігумена, 2 манахаў і 2 паслушнікаў. Пасля апошняга падзелу Рэчы Паспалітай царква рэканструявана «ад шчадрот» расейскай імператрыцы Кацярыны II і па яе жаданню быў перасвячоны ў Кацярыненскую і нейкі час была кафедральнай (вядомая пад назвай «Жоўтая»), а манастыр пераведзены ў будынкі скасаванага базыльянскага Свята-Духаўскага манастыра.
Свята-Кацярынінская царква была надзелена статусам кафедральнага сабора створанай у 1793 г. Мінскай епархіі. Але ў 1799 г. па прычыне знаходжання на паўночна-заходняй ускраіне горада паводле дабраславення архіепіскапа Мінскага Іова (Пацёмкіна) храм ператвораны ў прыходскую царкву і толькі ў 1844 г. зноў узведзены ў гарадскі сабор. У 1812 г. храм разрабавалі французы і зрабілі ў ім лазарэт. Адноўлены ў 1813 г., у 1850 г. перабудаваны. Найбольш істотная рэканструкцыя адбылася пасля паўстання 1863—1864 гг.: У 1870—72 гг. з дабраславення епіскапа Аляксандра Дабрыніна на вылучаныя графам М. Мураўёвым сродкі капітальна перабудаваны : узведзены цыбулепадобны купал над шатровым дахам цэнтральнага 4-граннага барабана, на галоўным асадзе надбудаваны паводле «старажытных узораў» бакавыя шатровыя вежы з макаўкамі, усталяваны новы іканастас, нанава размаляваны сцены. Адноўлены храм асвячоны 26.2.1872 г. У чэрвені 1881 г. адбыўся пажар. У 1898 г. пабудавана 2-класная жаночая царкоўна-прыходская школа. Да мінскага сабора былі прыпісаны Свята-Пакроўская царква ў Крупцах, Свята-Марыі-Магдалінаўская царква на Старажоўскіх могілках у Мінску, Свята-Ільінская капліца ў Цне і Свята-Іаана-Прадцечанская ў Вялікай Сляпянцы. У 1913 г. пры саборы налічвалася 5698 прыхаджан, службу правілі настаяцель, 3 святары, дыякан і 4 псаломшчыкі.
У савецкі час царкву зачынілі, у ёй размясцілі рыбны склад. 7.12.1941 г. зноў асвячоны архіепіскапам Філафеем (Нарко), адкрыты для набажэнстваў, дзейнічалі 2-месячныя пастарскія курсы. Пашкоджаны ў гады 2-й Сусветнай вайны. Пасля вайны яе выкарыстоўвалі пад жытло. Потым ў царкоўным будынку былі размешчаны Архіў навукова-тэхнічнай дакументацыі БССР і Архіў-музей літаратуры і мастацтва БССР. У 1972—79 гг. царква часткова рэстаўрыравана (архітэктар А.І. Курто) з аднаўленнем вобліка храма па стане на 17—18 ст. У 1991 г. перададзены вернікам.
Пры царкве дзейнічае Беларускае праваслаўнае брацтва Трох Віленскіх пакутнікаў. Пасля вяртання храма праваслаўнай епархіі яго аднаўленне працягваецца. Рэстаўратарамі выяўлены метрычны модуль збудавання і 4 пласты манументальных сценавых роспісаў у інтэр'еры. Аднак археалагічныя даследаванні не выявілі ніякіх слядоў узмацнення слупоў падкупальнага квадрата, а гэта значыць, што царква адпачатку была чыстай трохнефавай базілікай, без трансепта і купала. Таму меркаванне архітэктара-рэстаўратара Г. Лаўрэцкага, што пры яе ўзвядзенні быў «выкарыстаны той жа планіровачны прыём, што і ў помніках Магілёва — Мікольскай і Багаяўленскай цэрквах» (надбудаваны купал), не адпавядае рэчаіснасці.
Прастора інтэр'ера 6 магутнымі пілонамі расчлянёна на 3 нефы, цэнтральны з якіх перакрыты цыліндрычным скляпеннем з распалубкамі, бакавыя — крыжовымі. Першапачаткова ў саборы былі 3 прастолы: галоўны ў імя святых Пятра і Паўла, правы — Прадцечы і Хрысціцеля Іаана, левы — архістраціга Міхаіла. У 1817 г. асвячоны правы прыдзел у імя святога Міколы, у 1871 г. — левы ў імя святога Міхаіла.
У 1871 г. інтэр'ер пакрыты фрэскавым жывапісам: у апсідзе — «Захоп Ісуса Хрыста воінамі ў садзе», «Нясенне крыжа», «Святы Георгій Багаслоў», «Іаан Залатавуст», «Святыя апосталы Пётр і Павел»; на сценах, слупах і арках меліся выявы: «Нагорная прамова», «Дабравешчанне дзетак», «Святы апостал Андрэй Першазваны», «Святы Васіль Вялікі», «Нарачэнне народа пяццю хлябамі і дзвюма рыбамі», «Цуд Ісуса Хрыста ў Кане Галійскай», евангелістаў Іаана, Лукі, Матфея і Марка, святых апосталаў Іаана Завядзеева, Міколы Цудатворца, Фамы, Філіпа, Алены. Апсіду вылучаў драўляны 5-ярусны з пазалочаным дэкорам іканастас (створаны новы). У дні святкавання 200-годдзя Мінскай епархіі ў 1993 г. ў храм урачыста ўнесены абраз Трох Віленскіх Пакутнікаў Антонія, Іаана і Еўстафія з часткай іх мошчаў з крыпты Віленскага Свята-Духаўскага сабора.
Плац для будаўніцтва манастыра «аж до озера реки Свислочи прилеглый» быў ахвяраваны «на вечные времена» 23.11.1611 г. княгіняй Аўдоццяй Рыгораўнай Друцкай-Горскай (удава каралеўскага маршалка Багдана Статкевіча). Будаўніцтва манастыра дабраславіў у 1620 г. кіеўскі мітрапаліт Іоў Барэцкі, а ў 1635 г. — кіеўскі мітрапаліт Пётр Магіла. Па дабраславенню настаяцеля архімандрыта Лявонція Карповіча ў будаўніцтве ўдзельнічалі некалькі інакаў Свята-Духаўскага манастыра, якія засталіся ў праваслаўі. Адзін з іх — ігумен Павел Дамжава — кіраваў будаўніцтвам.
Мецэнатамі манастыра былі пратэстанты Януш Радзівіл, Марцін Валадковіч і Ян Агінскі; у 1635 г. Мікалай Рыгоравіч Дзераваед ахвяраваў храму маёмасць, у 1620 г. княжна Ганна Тышкевіч — грошы. У 1624 г. кіеўскі мітрапаліт Пётр Магіла выдаў грамату з дабраславеннем на адкрыццё пры храме жаночага манастыра. Пры манастыры існавала брацтва ў імя святога Іаана Хрысціцеля, намаганнямі якога пры манастыры адкрыты друкарня, школа, шпіталь. Прыстанак быў прыпісаны да Віленскага Свята-Духаўскага манастыра, які знаходзіўся ў юрысдыкцыі Канстанцінопальскага патрыярха. У сваю чаргу мінскаму прыстанку падпарадкоўваліся манастыры Свята-Троіцкі ў Прылуках, Свята-Вазнясенскі ў Лагойску і Спаса-Праабражэнскі жаночы ў Мінску.
Петрапаўлаўская царква была змуравана хутчэй за ўсё ў 1620—1630 гг. Гэтай даціроўкі прытрымліваецца гісторык Р.Баравы, які скрупулёзна прааналізаваў вялікую колькасць дакументаў, звязаных з гісторыяй помніка. Такі час пабудовы мураванай царквы з'яўляецца больш верагодным, чым прапанаваны М.Шчакаціхіным, які лічыў, што яе «каменны гмах быў, пэўна, закладзены ў сярэдзіне 17 сталецця і ў другой палове яго быў закончаны ў тых самых прыблізна формах, як і будынак бернардзінскага касцёлу» (жаночага у Мінску).
На думку Т. Габрусь, па мастацка-стылявых характарыстыках Петрапаўлаўская царква набліжаецца не да мінскага касцёла бернардзінак, а да больш ранніх помнікаў каталіцкага храмабудаўніцтва, напрыклад да касцёла бернардзінцаў у Гродне. Калі ў апошнім абстрагавацца ад нартэкса, то абодва храмы маюць амаль аднолькавую будову ўласна базілікі — трохнефавай, шасціслупавай, без трансепта. Агульныя готыка-рэнесансныя рысы прысутнічаюць і ў вырашэнні алтарнай часткі. У Петрапаўлаўскай царкве адна алтарная апсіда (для праваслаўнага храма — гэта адыход ад канона трохапсіднасці папярэдняга часу) больш нізкая за асноўны неф, ад якога аддзелена мураваным франтонам і накрыта асобным дахам. У той жа час алтарная апсіда ў праваслаўнай царкве яшчэ не мае выцягнутай вімы, уласцівай касцёлу. Лапідарныя гранёныя формы апсіды з'яўляюцца, верагодна, рэмінісцэнцыяй папярэдняга драўлянага храма. На глыбіні 2,5 м археолагамі выяўлены рэшткі паўкруглых у плане падмуркаў з перавязкай паміж імі і сценамі алтарнай апсіды, а таксама бакавых нефаў. Выказваліся меркаванні, што гэта сляды абарончых вежаў, але, на думку Т. Габрусь, гэта, хутчэй, нерэалізаваныя бакавыя алтарныя апсіды, якія патрабавала праваслаўная традыцыя, але не дазваляў загад — арыентавацца на ўзор касцёлаў.
Аналогіі паміж Петрапаўлаўскай царквой і гродзенскім касцёлам бернардзінцаў прысутнічаюць таксама ў элементах дэкаратыўна-канструкцыйнага характару - вырашэнне высокіх спараных паўцыркульных аконных праёмаў, падобных да біфорыумаў. У бакавых нефах царквы яны (аналагічна гродзенскаму касцёлу) аб'яднаны высокімі плоскімі арачнымі нішамі. Да таго ж цыліндрычныя скляпенні царквы не маюць канструкцыйных падпружных арак, што характэрна для сакральных помнікаў ранняга барока на Беларусі. Т. Габрусь акцэнтуе на гэтым увагу, таму што падпружныя аркі памылкова нанесены на плане Петрапаўлаўскай царквы ў "Зборы помнікаў гісторыі і культуры Беларусі" і іншых выданнях.
Навацыяй для праваслаўнага храмабудаўніцтва таго часу з'яўляецца таксама двухвежавы фасад царквы, у якім незвычайна і арганічна спалучыліся мастацкія прынцыпы барока і традыцыі мясцовай готыкі. Даследчыкі помніка звычайна не зважаюць, што ў дадзеным выпадку чацверыковыя вежы па-гатычнаму фланкіруюць вуглы будынка, як у цэрквах-крэпасцях, а не надбудаваны над фасадам-нартэксам, з'яўляючыся яго часткай, што характэрна для больш позніх барочных касцёлаў (нартэкс у Петрапаўлаўскай царкве ўвогуле адсутнічае). Падобнае размяшчэнне вежаў, як і наяўнасць у іх байніц, пацвярджаюць думку пра першапачатковы абарончы характар царквы. У той жа час вежы змянілі сваю форму з круглых абарончых на прызматычную і сталі важным элементам кампазіцыі раннебарочнага фасада. Размешчаныя ў вежах маршавыя лесвіцы (а не вітыя гатычныя ўсходы) схаваны ў тоўшчы вельмі масіўнай фасаднай сцяны (таўшчыня 1,45 см). Дарэчы, галоўны фасад царквы не трохчасткавы, як лічаць некаторыя даследчыкі, а пяцічасткавы — з выступаючымі наперад раскрапоўкамі цэнтральнага нефа і вежаў. Паміж імі заглыблены прасценкі, што закрываюць тарцы бакавых нефаў, але не адпавядаюць ім па вышыні. У такой трактоўцы фасада як самастойнай кампазіцыі, незалежнай ад тэктонікі храма, як тэатральнай кулісы — яго барочная сутнасць, нават пры вельмі аскетычным мастацкім абліччы.
На працягу амаль 2 стагоддзяў манастыр з'яўляўся аплотам праваслаўя ў горадзе, карыстаўся вядомасцю сярод царкоўнай іерархіі. У 1635 г. яго наведаў Пётр Магіла, у 1670-я гг. — македонскі мітрапаліт Сафроній Галепанос. Першапачатковы выгляд храма выяўлены на пячатцы манастыра 17 ст. У 2-й палове 18 ст. манастыр прышоў у заняпад, значна пацярпеў ад пажару (абваліліся скляпенні храма, адлупіўся насценны жывапіс). У 1766 г. брація манастыра складалася з ігумена, 2 манахаў і 2 паслушнікаў. Пасля апошняга падзелу Рэчы Паспалітай царква рэканструявана «ад шчадрот» расейскай імператрыцы Кацярыны II і па яе жаданню быў перасвячоны ў Кацярыненскую і нейкі час была кафедральнай (вядомая пад назвай «Жоўтая»), а манастыр пераведзены ў будынкі скасаванага базыльянскага Свята-Духаўскага манастыра.
Свята-Кацярынінская царква была надзелена статусам кафедральнага сабора створанай у 1793 г. Мінскай епархіі. Але ў 1799 г. па прычыне знаходжання на паўночна-заходняй ускраіне горада паводле дабраславення архіепіскапа Мінскага Іова (Пацёмкіна) храм ператвораны ў прыходскую царкву і толькі ў 1844 г. зноў узведзены ў гарадскі сабор. У 1812 г. храм разрабавалі французы і зрабілі ў ім лазарэт. Адноўлены ў 1813 г., у 1850 г. перабудаваны. Найбольш істотная рэканструкцыя адбылася пасля паўстання 1863—1864 гг.: У 1870—72 гг. з дабраславення епіскапа Аляксандра Дабрыніна на вылучаныя графам М. Мураўёвым сродкі капітальна перабудаваны : узведзены цыбулепадобны купал над шатровым дахам цэнтральнага 4-граннага барабана, на галоўным асадзе надбудаваны паводле «старажытных узораў» бакавыя шатровыя вежы з макаўкамі, усталяваны новы іканастас, нанава размаляваны сцены. Адноўлены храм асвячоны 26.2.1872 г. У чэрвені 1881 г. адбыўся пажар. У 1898 г. пабудавана 2-класная жаночая царкоўна-прыходская школа. Да мінскага сабора былі прыпісаны Свята-Пакроўская царква ў Крупцах, Свята-Марыі-Магдалінаўская царква на Старажоўскіх могілках у Мінску, Свята-Ільінская капліца ў Цне і Свята-Іаана-Прадцечанская ў Вялікай Сляпянцы. У 1913 г. пры саборы налічвалася 5698 прыхаджан, службу правілі настаяцель, 3 святары, дыякан і 4 псаломшчыкі.
У савецкі час царкву зачынілі, у ёй размясцілі рыбны склад. 7.12.1941 г. зноў асвячоны архіепіскапам Філафеем (Нарко), адкрыты для набажэнстваў, дзейнічалі 2-месячныя пастарскія курсы. Пашкоджаны ў гады 2-й Сусветнай вайны. Пасля вайны яе выкарыстоўвалі пад жытло. Потым ў царкоўным будынку былі размешчаны Архіў навукова-тэхнічнай дакументацыі БССР і Архіў-музей літаратуры і мастацтва БССР. У 1972—79 гг. царква часткова рэстаўрыравана (архітэктар А.І. Курто) з аднаўленнем вобліка храма па стане на 17—18 ст. У 1991 г. перададзены вернікам.
Пры царкве дзейнічае Беларускае праваслаўнае брацтва Трох Віленскіх пакутнікаў. Пасля вяртання храма праваслаўнай епархіі яго аднаўленне працягваецца. Рэстаўратарамі выяўлены метрычны модуль збудавання і 4 пласты манументальных сценавых роспісаў у інтэр'еры. Аднак археалагічныя даследаванні не выявілі ніякіх слядоў узмацнення слупоў падкупальнага квадрата, а гэта значыць, што царква адпачатку была чыстай трохнефавай базілікай, без трансепта і купала. Таму меркаванне архітэктара-рэстаўратара Г. Лаўрэцкага, што пры яе ўзвядзенні быў «выкарыстаны той жа планіровачны прыём, што і ў помніках Магілёва — Мікольскай і Багаяўленскай цэрквах» (надбудаваны купал), не адпавядае рэчаіснасці.
Прастора інтэр'ера 6 магутнымі пілонамі расчлянёна на 3 нефы, цэнтральны з якіх перакрыты цыліндрычным скляпеннем з распалубкамі, бакавыя — крыжовымі. Першапачаткова ў саборы былі 3 прастолы: галоўны ў імя святых Пятра і Паўла, правы — Прадцечы і Хрысціцеля Іаана, левы — архістраціга Міхаіла. У 1817 г. асвячоны правы прыдзел у імя святога Міколы, у 1871 г. — левы ў імя святога Міхаіла.
У 1871 г. інтэр'ер пакрыты фрэскавым жывапісам: у апсідзе — «Захоп Ісуса Хрыста воінамі ў садзе», «Нясенне крыжа», «Святы Георгій Багаслоў», «Іаан Залатавуст», «Святыя апосталы Пётр і Павел»; на сценах, слупах і арках меліся выявы: «Нагорная прамова», «Дабравешчанне дзетак», «Святы апостал Андрэй Першазваны», «Святы Васіль Вялікі», «Нарачэнне народа пяццю хлябамі і дзвюма рыбамі», «Цуд Ісуса Хрыста ў Кане Галійскай», евангелістаў Іаана, Лукі, Матфея і Марка, святых апосталаў Іаана Завядзеева, Міколы Цудатворца, Фамы, Філіпа, Алены. Апсіду вылучаў драўляны 5-ярусны з пазалочаным дэкорам іканастас (створаны новы). У дні святкавання 200-годдзя Мінскай епархіі ў 1993 г. ў храм урачыста ўнесены абраз Трох Віленскіх Пакутнікаў Антонія, Іаана і Еўстафія з часткай іх мошчаў з крыпты Віленскага Свята-Духаўскага сабора.
Літ.:
Т.В. Габрусь
Мураваныя харалы
Мінск, "Ураджай", 2001
А.М. Кулагін
Праваслаўныя храмы на Беларусі
Мінск, Беларуская Энцыклапедыя, 2001