Мячэць | Іўе

Больш фотаздымкаў (23) >>

С. Крычынскі паведамляе, што да пабудовы мячэці ў Мураўшчызна каля Іўя татары маліліся па стадолах (гумнах). Мячэць узведзена ў 1884 г. з фундацыі Эльвіры Аўгустаўны Замойскай, уладальніцы мястэчка Іўе. На грошы татар-эмігрантаў, якія прыслалі ў 1922 г. з ЗША 500 даляраў, былі дабудаваны мінарэт і галярэя.

У Цэнтральным дзяржаўным гістарычным архіве Летувы знойдзены праект мячэці. Паказаны блізкі да квадрата план, падзелены на мужчынскую і жаночую паловы. У левай, мужчынскай — пяцігранны прыруб-міхраба, побач — мумібір, з боку ўваходу — галерэя. Фасаднае вырашэнне: ашаляваны ў «елачку» зруб, слупавая галерэя на ўсю вышыню сцен з балюстрадай. Галерэя падтрымлівае навес. Шатровы дах пераходзіць у высокі, стромкі мінарэт на васьмігранньм барабане з балкончыкам (накшталт мінарэтаў у турэцкіх мячэцях). У пластычнай прапрацоўцы дэталяў на чарцяжы (слупы галерэй, раскосы, балюстрада, праёмы ў барабане мінарэта) відаць спроба архітэктара знайсці нейкае стылёвае вырашэнне, якое б было характэрна для праектаў драўляных пабудоў канца ХІХ—пачатку XX ст. У ашаляваным фасадзе згадваюцца рысы стылю мадэрн. Зухаватая, з адценнем "узорнасці" архітэктура мячэці адпавядала патрабаванням будаўнічых норм таго часу.

Мячэць была пабудавана са значнымі адхіленнямі. На малюнку, зробленым у XIX ст. з натуры, адсутнічае шалёўка, сцены сцягнуты лісіцамі, з боку ўваходу — прыруб з двухсхільным дахам, за якім прыбудова да сцяны на палову вышыні галерэі. Іншы малюнак вокнаў, замест бляхі — гонта, замест «узорнай» архітэктуры - традыцыйныя прыёмы народнага цяслярства. Мячэць абнесена жэрдкавай агароджай. Яна зведала некалькі рамонтаў. Падчас апошняга, у 70-ых гг. XX ст., галерэя была цалкам зашыта, сцены ашаляваны, гонта заменена бляхай, пашыраны прыруб.

Літ.:
А.І. Лакотка
Драўлянае сакральна-манументальнае дойлідства Беларусі
Мінск, "Беларусь", 2003