Пятніцкая царква ў Чарнаўчыцах
У 1733 г. непадалёку ад Троіцкага касцёла ў Чарнаўчыцах была пабудавана прыхадская царква Святой Параскевы Пятніцы. Перабудоўвалася ў 1860-я гг. Пасля падаўлення паўстання 1863 г. і асвячэння парафіяльнага касцёла Святой Троіцы пад праваслаўную царкву ў 1869 г. пад тытулам Мікалая Цудатворцы, Пятніцкая царква стала прыпісной да новаўтворанага Мікалаеўскага прыходу.
Аўтэнтычны выгляд Пятніцкай царквы ў Чарнаўчыцах да перабудовы 1987 г.Фота © www.ais.by | Дата фота здымкі: ca. 1975
Пацярпела ад пажару ў 1986 г. (страчаны купал, дах, іканастас 1830-х гг.). Пасля пажару была часткова перабудавана. Аўтэнтычная архітэктоніка храма была парушана бакавымі прыбудовамі паміж прытворам і трансептам і ганкам перад прытворам. Найбольшую шкоду помніку барока нанесла маскоўскага стылю завяршэнне і цыбуліна над сяродкрыжжам, устаноўленыя замест барочнага купала, страчанага падчас пажару.
Царква Параскевы Пятніцы ў Чарнаўчыцах пасля перабудовыФота © Кузіч Мікола | Дата фота здымкі: 2006/04/16
Чарнаўчыцкая царква - помнік народнага дойлідства з рысамі стылю барока. Драўляны храм абнесены бутавай агароджай з арачнай 2-яруснай брамай-званіцай. Крыжовы ў плане зруб некалькі выцягнуты ўздоўж падоўжнай восі за кошт 5-граннай апсіды з бакавымі нізкімі рызніцамі і невялікага прытвора пад 2-схільным дахам. Малітоўная зала атрымала развіццё ў шырыню са стварэннем невялікага трансепта, адзначанага знадворку шчытамі.
Агульны выгляд Пятніцкай царквы і брамы-званіцы ў ЧарнаўчыцахФота © Alexander | Дата фота здымкі: 2010/02/23
Сяродкрыжжа 2-схільных дахаў было ўвянчана фігурным шмат'ярусным купалам, які, як адзначалася, быў страчаны ў 1986 г. (верагодна паходзіў з канца 18 ст., бо візіта 2-й паловы 18 ст. адзначае ў завяршэнні храма просты крыж). Вертыкальную накіраванасць будынка падкрэслівалі шалёўка, брусы-сцяжкі, вуглавыя руставаныя лапаткі. Фігурнай шалёўкай быў апрацаваны 3-вугольны франтон галоўнага фасада. У перакрытую плоскай столлю малітоўную залу адкрываюцца хоры, размешчаныя над бабінцам. Апсіда вылучана драўляным разным іканастасам 1987 г.
Выгляд ад паўднёвага ўсходуФота © К. Шастоўскі | Дата фота здымкі: 2004/03/07
Крыніца:
1. А.М. Кулагін
Праваслаўныя храмы на Беларусі
Мінск, Беларуская Энцыклапедыя, 2001
2. Гродненский православный календарь
Православие в Брестско-Гродненской земле в конце ХІХ века, Том 1
Воронеж, 1899