Выбраныя здымкі
Замкавая вуліца Фота © К. Шастоўскі |
Турысты 'штурмуюць' замак. Погляд з замкавай гары Фота © Уладзімер Ткачэнка |
Від ад замка Фота © Уладзімер Ткачэнка |
Цяжка вызначыцца: - ці спадабаліся Смаляны? - бо было ня вельмі шмат часу і асабліва па старанох я не глядзела :-). Але з'ездзіць туды, безумоўна, варта. На дзіва, лёгка дабрацца - калі пастарацца, можна, нават, за адзін дзень з Менска туды і назад абярнуцца. Аўтавакзал, нажаль, на працілеглым ад чыгуначнай станцыі канцы горада - але ж ад аднаго да другога ёсць гарадскія аўтобусы (11 і 14 нумары, здаецца). З аўтавакзала адпраўляюцца тры аўтобусы ў дзень да саміх Смалян і яшчэ тры да Шыбек, якія далей за Смаляны. І маршруткі ёсць - таксама і туды, і туды. Вядома, гэтыя спосабы адрозньваюцца - больш па якасьці, чым па вартасьці - на аўтобусе больш за гадзіну ехаць (ЛАЗ, які спыняецца пры кожнам слупе, як тый сабака :-)), на маршрутцы - 20 хвілін. А даражэй не на шмат - 1200 і 1500 рублёў, адпаведна ($0,55-0,75). Расклад руху аўтобусаў ёсць - і ў Воршы, і ў Смалянах, а вось высветліць як курсіруюць маршруткі - гэта задача для настойлівых!
- Колькі разоў на дзень Вы ездзіце?
- Зараз пагляджу... (лезе за сшыткам, лістае яго, пералічвае рэйсы), - Чатыры! (засоўвае сшытак назад)
- А калі першы?
- Ну-у-у... Зараз пагляджу... (лезе за сшыткам, лістае яго... ) А 6-ай раніцы!
- А назад?
- Ну-у-у... Як абярнуся...
- А наступны рэйс?
- Ну-у-у-у... (уздыхае і дакорліва глядзіць на мяне :-)) Зараз пагляджу...
А 6 раніцы занадта рана, а вось аўтобус, што адпраўляецца а 7-ай - ужо лепей. Еду на аўтобусе, па першым разе - дык і нічога, што доўга, любуюся краявідамі. Незвычайна, на мой погляд, праходзіць пасадка ў аўтобус - кожны паважна і спакойна займае сваё месца, ды й свабодныя застаюцца, што для нядзельнай раніцы таксама незвычайна (я ўжо прыгатавалася ратавацца ад кошыкаў ды торбачак шматлікіх дачнікаў :-)) Крыху наглыталіся пылу - дарога часткова грунтовая.
Прадапошні прыпынак ў саміх Смалянах - на галоўнай плошчы. Адтуль адразу ўсе відаць - куды ісьці і на што глядзець :-). Сапраўды, касцёл, цэрквы і замак крыху разнесены, але адразу можна з'арыентавацца. Касцёл - амаль побач з плошчай, пры дарозе. Далей па гэтай-жа дарозе царква Спаса, яшчэ крыху далей, праз рачулку - замак. А вось каб пабачыць царкву Св. Аляксея трэба вярнуцца на плошчу і пайсці па перпендыкулярнай да першапачатковага напрамку вулачцы. Але заблукаць немагчыма - купалы і вежы ўсіх помнікаў відаць амаль адусюль.
Сфатаграфаваць касцёл адразу не атрымалася - мясцовыя жыхары праводзілі ў ім бурны мітынг. Таму спачатку пайшла да царквы Спаса і сфатаграфала яе - прасунула фатаапарат праз дзірачку ў агароджы :-). Да агароджы з двух бакоў шчыльна прымыкаюць штыкетнікі, таму каб сфатаграфаваць царкву з боку апсіды прыходзіцца ісці далей і абыходзіць тры суседнія двары. Сцежка, што адгаліноўваецца ад дарогі, агінае іх, і падыйсці можна - але не тады, калі там навязаны вялізарны бык :-). Ён вельмі зацікавіўся, чаго я збіраюся туды ісці і ці ж не прэтэндую я на ягоную траву :-). Ён так на мяне глядзеў, што я вырашыла за лепшае вярнуцца :-).
Калі прыглядацца, то з гэтай сцежкі можна ўбачыць масткі праз рачулку, што схавалася ў кустох . Да іх трэба збочыць, каб патрапіць да замку. Пасля масткоў апынешся на тым, што на першы погляд здаецца лугам, але вельмі хутка пад нагамі пачынае хлюпаць вада. Гэта маленькая багна. Каб яе абысьці, трэба ўвесь час забіраць управа - высокая асака акрэслівае яе межы. Рачулка - гэта, мабыць, тое, што засталося ад замкавага рову? Замак уражвае - ня гледзячы на ягоны стан. Цягне хоць пальчыкам дакрынуцца да ягоных сцен... А яшчэ... Ен вельмі адзінокі... Его магутныя сцены не выглядаюць струхлелымі. Ен загінае не як старое дрэва, спарахнелае ад часу, а як магутны дуб, прымушаны паміраць ці то ад удара маланкі, ці ад чыёй-та жорсткай рукі...
На зваротным шляху я ўсё ж сфатаграфала з другога боку царкву - пралезла праз дзірку ў агароджы, прайшла па тэрыторыі і "выйшла" з другога боку такім жа чынам :-). І паказала язык злосніку-быку :-).
І ў касцёле ўжо нікога не было, таму можна было спакойна здымаць. Только вось дрэвы замінаюць і воданапорная вежа на кожны здамак трапіць мусіць. Чаму абавязкова тэхнічныя аб'екты трэба будаваць у непасрэдна ля царквы, касцёла?! І правады! Вакол кожнай царквы ці то касцёла абавязкова звязак правадоў! Няма, мабыць, такого здымка, дзеля якога не трэба было б выварочваць шыю, каб гэтыя правады ў кадр не трапілі! А ў касцёле страшна - усе здаецца такім ненадзейным, дах абваліўся, трэшчыны. . . Здаецца, толькі цуд трымае сцены. Мне сапраўды ўпершыню было так страшна ў чымсьці, што было створана рукамі чалавека. Тое, што некалі было падлогаю, пакрыта травой, нават, мальнькае дрэўца вырасла. Іду, з апаскаю паглядаю ўверх, але раптам і ўнізе ўсе перастае здавацца надзейным - тое, што толькі што было непахіснай зямлёю, аказваецца дахам падземных паверхаў. Падлога ў адных месцах часткова прасела і ўзору адчыніліся паўзасыпаныя памяшканні. У кожную вежу, на першы ярус, вядзе лесвіца. Ступені паўсцёртыя, цэгла засыпана пяском і каменьчыкамі. Чапляюсь за сцены - вядома, і спіны шкада, калі звалюся, але ж калі паміж мною і падлогаю яшчэ і фатаапарт пападзе :-) Далей першага яруса лесвіцы няма - толькі сцены вежы змыкаюцца над галавой недзе ўвышыні. У другой вежы вышэй гэткага ж першага яруса засталіся рэшті нейкага перакрыцця.
Ну а потым - да Аляксееўскай царквы. Таксама ў страшэнным стане. Мабыць, колькі год таму пачалі рэстаўраваць, часткова накрылі новым дахам. Але ўжо і недадзеланы дах, і рыштаванні пацямнелі ад часу. Побач з царквой - агароды. Пакуль я здымала, нейкая жанчына вельмі ўважліва сачыла, каб з яе бульбай нічога не здарылася :-). Перад царквой маленькая каплічка. З першага погляду ды на не вельмі добры зрок здалося, што яе сцены ўнутры пакрыты сцямнелай, але прыгожай мармуровай размалёўкай. А калі прыгледзелася . . . Мармур ператварыўся ў атынкаваныя і пакрытыя сеткай трэшчын сцены :-( Пасярэдзіне падлогі - ход у падзямелле. Казалі, што там ажно тры паверхі.
Потым я крыху пашукала месца - дастаткова высокае, каб адтуль можна было б паспрабаваць зняць усе разам - і замак, і касцел, і абедзве царквы. Тэарэтычна гэта магчыма - з высокіх мясцін відаць, але ўсё ж занадта разнесены яны ў прасторы, не атрымалася :-(
Людзі цікаўныя, з інтарэсам назіраюць, хто і навошта тут бадзяецца, але вельмі добразычлівыя. А да агульных уражанняў . . . Спакойна, вельмі і вельмі спакойна, ніхто не спяшаецца, не мітусіцца. Жывая ілюстрацыя да анекдоту, які сканчваецца словамі " ... А як жа ж ты раслабляешся?! А я не напружваюся!".
- Колькі разоў на дзень Вы ездзіце?
- Зараз пагляджу... (лезе за сшыткам, лістае яго, пералічвае рэйсы), - Чатыры! (засоўвае сшытак назад)
- А калі першы?
- Ну-у-у... Зараз пагляджу... (лезе за сшыткам, лістае яго... ) А 6-ай раніцы!
- А назад?
- Ну-у-у... Як абярнуся...
- А наступны рэйс?
- Ну-у-у-у... (уздыхае і дакорліва глядзіць на мяне :-)) Зараз пагляджу...
А 6 раніцы занадта рана, а вось аўтобус, што адпраўляецца а 7-ай - ужо лепей. Еду на аўтобусе, па першым разе - дык і нічога, што доўга, любуюся краявідамі. Незвычайна, на мой погляд, праходзіць пасадка ў аўтобус - кожны паважна і спакойна займае сваё месца, ды й свабодныя застаюцца, што для нядзельнай раніцы таксама незвычайна (я ўжо прыгатавалася ратавацца ад кошыкаў ды торбачак шматлікіх дачнікаў :-)) Крыху наглыталіся пылу - дарога часткова грунтовая.
Прадапошні прыпынак ў саміх Смалянах - на галоўнай плошчы. Адтуль адразу ўсе відаць - куды ісьці і на што глядзець :-). Сапраўды, касцёл, цэрквы і замак крыху разнесены, але адразу можна з'арыентавацца. Касцёл - амаль побач з плошчай, пры дарозе. Далей па гэтай-жа дарозе царква Спаса, яшчэ крыху далей, праз рачулку - замак. А вось каб пабачыць царкву Св. Аляксея трэба вярнуцца на плошчу і пайсці па перпендыкулярнай да першапачатковага напрамку вулачцы. Але заблукаць немагчыма - купалы і вежы ўсіх помнікаў відаць амаль адусюль.
Сфатаграфаваць касцёл адразу не атрымалася - мясцовыя жыхары праводзілі ў ім бурны мітынг. Таму спачатку пайшла да царквы Спаса і сфатаграфала яе - прасунула фатаапарат праз дзірачку ў агароджы :-). Да агароджы з двух бакоў шчыльна прымыкаюць штыкетнікі, таму каб сфатаграфаваць царкву з боку апсіды прыходзіцца ісці далей і абыходзіць тры суседнія двары. Сцежка, што адгаліноўваецца ад дарогі, агінае іх, і падыйсці можна - але не тады, калі там навязаны вялізарны бык :-). Ён вельмі зацікавіўся, чаго я збіраюся туды ісці і ці ж не прэтэндую я на ягоную траву :-). Ён так на мяне глядзеў, што я вырашыла за лепшае вярнуцца :-).
Калі прыглядацца, то з гэтай сцежкі можна ўбачыць масткі праз рачулку, што схавалася ў кустох . Да іх трэба збочыць, каб патрапіць да замку. Пасля масткоў апынешся на тым, што на першы погляд здаецца лугам, але вельмі хутка пад нагамі пачынае хлюпаць вада. Гэта маленькая багна. Каб яе абысьці, трэба ўвесь час забіраць управа - высокая асака акрэслівае яе межы. Рачулка - гэта, мабыць, тое, што засталося ад замкавага рову? Замак уражвае - ня гледзячы на ягоны стан. Цягне хоць пальчыкам дакрынуцца да ягоных сцен... А яшчэ... Ен вельмі адзінокі... Его магутныя сцены не выглядаюць струхлелымі. Ен загінае не як старое дрэва, спарахнелае ад часу, а як магутны дуб, прымушаны паміраць ці то ад удара маланкі, ці ад чыёй-та жорсткай рукі...
На зваротным шляху я ўсё ж сфатаграфала з другога боку царкву - пралезла праз дзірку ў агароджы, прайшла па тэрыторыі і "выйшла" з другога боку такім жа чынам :-). І паказала язык злосніку-быку :-).
І ў касцёле ўжо нікога не было, таму можна было спакойна здымаць. Только вось дрэвы замінаюць і воданапорная вежа на кожны здамак трапіць мусіць. Чаму абавязкова тэхнічныя аб'екты трэба будаваць у непасрэдна ля царквы, касцёла?! І правады! Вакол кожнай царквы ці то касцёла абавязкова звязак правадоў! Няма, мабыць, такого здымка, дзеля якога не трэба было б выварочваць шыю, каб гэтыя правады ў кадр не трапілі! А ў касцёле страшна - усе здаецца такім ненадзейным, дах абваліўся, трэшчыны. . . Здаецца, толькі цуд трымае сцены. Мне сапраўды ўпершыню было так страшна ў чымсьці, што было створана рукамі чалавека. Тое, што некалі было падлогаю, пакрыта травой, нават, мальнькае дрэўца вырасла. Іду, з апаскаю паглядаю ўверх, але раптам і ўнізе ўсе перастае здавацца надзейным - тое, што толькі што было непахіснай зямлёю, аказваецца дахам падземных паверхаў. Падлога ў адных месцах часткова прасела і ўзору адчыніліся паўзасыпаныя памяшканні. У кожную вежу, на першы ярус, вядзе лесвіца. Ступені паўсцёртыя, цэгла засыпана пяском і каменьчыкамі. Чапляюсь за сцены - вядома, і спіны шкада, калі звалюся, але ж калі паміж мною і падлогаю яшчэ і фатаапарт пападзе :-) Далей першага яруса лесвіцы няма - толькі сцены вежы змыкаюцца над галавой недзе ўвышыні. У другой вежы вышэй гэткага ж першага яруса засталіся рэшті нейкага перакрыцця.
Ну а потым - да Аляксееўскай царквы. Таксама ў страшэнным стане. Мабыць, колькі год таму пачалі рэстаўраваць, часткова накрылі новым дахам. Але ўжо і недадзеланы дах, і рыштаванні пацямнелі ад часу. Побач з царквой - агароды. Пакуль я здымала, нейкая жанчына вельмі ўважліва сачыла, каб з яе бульбай нічога не здарылася :-). Перад царквой маленькая каплічка. З першага погляду ды на не вельмі добры зрок здалося, што яе сцены ўнутры пакрыты сцямнелай, але прыгожай мармуровай размалёўкай. А калі прыгледзелася . . . Мармур ператварыўся ў атынкаваныя і пакрытыя сеткай трэшчын сцены :-( Пасярэдзіне падлогі - ход у падзямелле. Казалі, што там ажно тры паверхі.
Потым я крыху пашукала месца - дастаткова высокае, каб адтуль можна было б паспрабаваць зняць усе разам - і замак, і касцел, і абедзве царквы. Тэарэтычна гэта магчыма - з высокіх мясцін відаць, але ўсё ж занадта разнесены яны ў прасторы, не атрымалася :-(
Людзі цікаўныя, з інтарэсам назіраюць, хто і навошта тут бадзяецца, але вельмі добразычлівыя. А да агульных уражанняў . . . Спакойна, вельмі і вельмі спакойна, ніхто не спяшаецца, не мітусіцца. Жывая ілюстрацыя да анекдоту, які сканчваецца словамі " ... А як жа ж ты раслабляешся?! А я не напружваюся!".
Грода Надзея