Выбраныя здымкі
Калі мы кажам, што гісторыя народа, гэта гісторыя яе войнаў, разбурэнняў і хвароб, то не ўлічваем яшчэ адну дэталь, што гэта яшчэ і гісторыя яе творчасці, бо менавіта творчасць можа нават праз дзесяткі і сотні год разбурыць агульнапрынятае ўяўленне аб тых ці іншых добравядомых рэчах. Забытыя старонкі нашай культурнай спадчыны - гэта старонкі таго, што наша культура вартая таго, каб быць ушанаванай. І колькі разоў прыхозілася самому сцвярджаць гэта фактамі і доказамі, і самому пераконвацца ў тых сцвярджэннях і здзіўляцца, што яны ёсць і будут зноў і зноў з'яўляцца. А значыць, зноў і зноў будзе адчыняцца цудоўны свет творчасці, дзе Асоба - галоўная дзеючая Гісторыі.
Выстава, прысвечаная адной з гэтых Асоб, а менавіта Альфрэду Ромэру, сталася завяршальным мерапрыемствам экскурсіі-пленэра, якую 21 красавіка 2003 г. праводзіла маладзёвае грамадскае аб'яднанне "Беларуская асацыяцыя студэнтаў-архітэктараў". Шлях гэтай экскурсіі-пленэра прайшоў па мясцінах, нейкім чынам звязаных з Альфрэдам Ромэрам. У вёсцы Каралінова да нашага часу дайшоў будынак сядзібы, дзе каля 10 год жыў А. Ромэр, у адрозненні ад парку, які амаль знішчаны і не збярогшыхся гаспадарчых пабудоў. Праўда і сам будынак сядзібы, у якім зараз пачатковая школа, у аварыйным стане. Там яшчэ дзе-нідзе засталіся колішнія рэшткі інтэр'ераў.
Побач з вёскай могілкі, дзе спачывае прах жонкі А. Ромэра, а таксама палітычнага дзеяча Ф. Даноўскага, партрэт якога ў свой час маляваў Альфрэд Ромэр. У касцёле ў Камаях знаходзіцца адзін з дзвух твораў Ромэра ў межах сучаснай Беларусі (другі ў пінскім касцёле). Гэта цудоўная карціна "Езус і сірата", якая непасрэдна адчыняе светапогляд і творчасць майстра. Побач з камайскім касцёлам - цікавы помнік - каменны крыж, які стаіць тут ужо больш за 500 год і памятае часы Баторыя. Паставы з унікальнай местачковай забудовай з'яўляюцца раёным цэнтрам "ромэрскіх мясцінаў", і ужо ў хуткім часе змогуць стаць адным з галоўных месц святкавання жыцця і творчасці Альфрэда Ромэра.
Так сталася, што асоба Альфрэда Ромэра ў нас амаль забытая, як забытыя іншыя сотні выбітнейшых асобаў свойго часу. Мы зараз на сваім шляху толькі пачынаем усведамляць усю тую вялікую гістарычную і культурную Спадчыну. Па-троху вяртаюцца імёны тых, хто прысвяціўшы гэтаму краю частку свайго жыцця і ўславіўшы яго, застаўся амаль не прызнаны тут. Але шмат чаго яшчэ прыйдзецца зрабіць каб і далей мы маглі карыстацца той вялікай Спадчынай на карысць сабе і сваёй краіны. І я, спадзяюся, пры вялікім жаданні і напружанай працы ў нас гэта атрымаецца. Вялікая падзяка Беларускаму нацыянальнаму тэхнічнаму ўніверсітэту, а таксама мастаку Алесю Цыркунову за дапамогу ў арганізацыі гэтага мерапрыемства.
Зміцер Савельеў
Ромэр (Ромер, Roemer) Альфрэд Ізідор (16.4.1832, Вільня — 24.1.1897), жывапісец, скульптар, медальер, мастацтвазнавец, этнограф. Скончыў Дваранскі інстытут у Вільні (1850), адначасова вучыўся малюнку ў К.Ш. Русецкага. У 1857 г. зрабіў падарожжа па Германіі, Францыі, Бельгіі і Італіі. За ўдзел у паўстанні 1863—64 гг. зняволены і сасланы ў Кастрамскую губерню. У 1867 г. падарожнічаў па Чэхіі, Германіі, Швайцарыі, Францыі, дзе вучыўся жывапісу, гравёрскаму майстэрству. У 1874 г. вярнуўся на радзіму, жыў у маёнтку жонкі Каралінове. 3 1884 г. жыве ў Кракаве.
З 1888 г. член Камісіі гісторыі мастацтва Акадэміі навук у Кракаве. У справаздачах камісіі апублікаваў працу «Польскія паясы. Іх фабрыкі і знакі» (1893), адзін з раздзелаў якой прысвечаны слуцкім паясам, даклад «Да гісторыі віленскай школы прыгожых мастацтваў» (1896). Маляваў партрэты, пейзажы, тэматычныя кампазіцыі, рабіў замалёўкі з жыцця народа («Сялянская хата», «Сялянская дзяўчынка», «Сялянскі двор», «Каля карчмы» і інш.), маляваў архітэктурныя помнікі («Вішнева. Двор. Выгляд з фасада»). Аўтар твораў на рэлігійныя сюжэты («Найсвяцейшая Панна Марыя» і «Успенне» у касцёле ў Пінску, «Езус з дзіцем» у касцёле Яна Хрысціцеля ў в. Камаі. Стваральнік бронзавых медалёў з партрэтнымі выявамі, гравюр з выявамі сялян, карыкатур. Рэпрадукцыі гравюр і этнаграфічныя працы Альфрэда Ромэра змяшчалі польскія часопісы «Tygodnik ilustrowany», «Litwa i Rus'», «Wisla» і інш. На старонках былі змешчаны рэпрадукцыі гравюр «Касцёл у Камаях. Віленская губерня» (1878), «Мешчанін з Віленскай губерні. Свянцянскі павет. Камайская парафія» (1881). «Сялянкі з Магілёўскай губерні Рагачоўскага павета» (1881), «Стары касцёл у Кабыльніку Свянцянскага павета» (1880), фальклорная публікацыя «Усяночная арацыя» (1897)
Крыніца:
Анатоль Літвіновіч
Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. Т.6.
Мінск, "Беларуская Энцыклапедыя", 2001