Выбраныя здымкі
Зачынены ў 1865 г. царскімі ўладамі касьцёл. На фотаздымку пач. ХХ ст. храм стаіць без зруйнаваных у ХІХ ст. вежаў (будынак быў прыстасаваны пад архіў). |
Касцёл на паштоўках пач. ХХ ст. Фота © Дзiмiтры Голубеў |
Касьцёл на старым малюнку Фота © Дзiмiтры Голубеў |
Касцёл і кляштар бернардзінцаў у Магілёве
Касцёл Св. Антонія і кляштар бернардзінцаў былі ўзведзены на тэрыторыі Пакроўскага прадмесця Магілёва, практычна пад замкавымі валамі недалёка ад Алейнай брамы. Ансамбль бернардзінскага кляштару знаходзіўся ў межах кварталу, які з поўначы абмяжоўваўся Пакроўскай вуліцай, з поўдня завулкам, на якім знаходзіўся яшчэ да 1831 г. кляштар марыяітак, з захаду набярэжнай Дняпра, а з усходу вялікай незабудаванай плошчай Пакроўскага прадмесця. Найбольш значная забудова кварталу – гэта непасрэдна будынкі касцёла Святога Антонія з кляштарам бернардзінцаў і Пакроўская царква са званіцай.
Заснаваны ў 1687 г., па іншых звестках у 1696 г. па фундацыі рэчыцкага лоўчага Тэадора Ржавуцкага і падчашага рэчыцкага Міхала Пятуцкага, які ахвяраваў братам-бернардзінцам зямельны пляц разам з драўляным свірнам, які быў перароблены пад капліцу. У 1702 г. на месцы капліцы ўзводзіцца драўляны касцёл, ў 1705 г. да касцёла прыбудавалі драўляны жылы корпус. У 1720 г. будуецца мураваны касцёл, спачатку, як аднанефавая безвежавая базіліка, ў 1760 г. пад час рэканструкцыі павялічаны аб’ём нефа і да галоўнага фасаду дабудоўваюць дзве фланкуючыя вежы, якія выступаюць за асноўны аб’ём нефа касцёла. Да гэтага часу скончана ўзвядзенне мураванага жылога П-падобнага ў плане жылога корпуса, які прымыкаў да касцёла і разам з ім утвараў простакутны ў плане ўнутраны дворык.
Кляштар скасаваны ў 1864 г., касцёл стаў парафіяльным для жыхароў зарэчнай часткі Магілёва, дзе рыма-каталікоў на той час налічвалася звыш 2-х тысячаў. Праз год, у 1865 г., згодна загаду генерал-губернатара касцёл быў закрыты і прыстасаваны пад архіў судовых прысутных месцаў, а з 1897 г. у касцёле размясціўся царкоўна-археалагічны музей, у кляштарным корпусе праваслаўная духоўная семінарыя. У міжваенны перыяд у касцёле і кляштары размяшчаліся разнастайныя дзяржаўныя ўстановы. Будынкі былі пашкоджаны пад час абарончых баёў за горад у ліпені 1941 г. Пасля Другой сусветнай вайны, у другой палове 50-х гг. ХХ ст. касцёл і кляштар зруйнаваныя.
Ансамбль касцёлу і кляштару з’яўляўся творам архітэктуры барока. Касцёл быў вырашаны аднанефавым, прамавугольным у плане, выцягнутым уздоўж прадольнай асі аб’ёмам, які пераходзіў у троху вузейшы за яго прэсбітэрый, завершаны паўцыркулярнай апсідай. Фасад быў фланкаваны двумя двух’яруснымі чатырохграннымі вежамі, у заходняй вежы была лесвіца, якая вяла на хоры і на званіцу. Вежы завяршаліся паўсферычнымі купаламі.
Неф і прэсбітэрый былі накрыты канструктыўна адным двухсхільным дахам, фасадны тарэц якога прыкрываўся фігурным франтонам, над апсідай дах быў паўканічнай формы. Рытм фасадаў ствараўся лучковымі аконнымі праёмамі і лапаткамі ў прасценках. Да ўсходняга фасаду прымыкаў П-падобны ў плане жылы корпус кляштара, двухпавярховы, калідорнай планіроўкі, пад двухсхільным дахам.
У інтэр’ерах касцёла было 7 алтароў, з якіх галоўны, ў гонар Святога Антонія меў цудадзейны абраз, у 1813 г. пад час чарговага рамонту на хорах быў усталяваны новы арган.
Крыніца:
Антон Астаповіч
Бернардыны ў Магілёве. Прапанова на статус
http://pomniki.budzma.org/news/byernardyny-w-mahilyovye-prapanova-na-status