Выбраныя здымкі
Гэты адметны сваім непраслаўным абліччам сабор уваходзіў у ансамбль Саборнай плошчы Магілёва, і на працягу ўсяго 19 ст. і пач. 20 ст. з'яўляўся яе кампазіцыйнай дамінантай, галоўным фасадам арыентаваны на галоўную вуліцу. Адыход у глыбіню квартала і ўвядзенне акруглых бакавых агароджаў, якія па краях завяршаліся невялікімі флігелямі, стварала перад саборам адкрыты курданёр. Узведзены ў 1780—98 гг. з цэглы за казённы кошт паводле загада імператрыцы Кацярыны II у гонар сустрэчы з аўстрыйскім манархам Іосіфам II у 1780 г. 29 мая гэтага года абодва манархі ў памяць аб сваёй сустрэчы паклалі камяні ў падмурак будучага храма. Праект храма распрацаваны М.А. Львовым і адзначаны на конкурсе ў Пецярбургу 1-й прэміяй. У 1802 г. загадам Сінода храм атрымаў статус кафедральнага сабора. У 1932—37 гг. у будынку сабора дзейнічаў музей гісторыі рэлігіі і атэізму, у 1937 г. разбураны.
Твор архітэктуры класіцызму. Храм вырашаны цэнтрычным кубападобным купальным аб'ёмам, да якога з усходу далучалася паўкруглая апсіда, з захаду — абшырны прытвор з магутным 6-калонным дарычным порцікам з 3-вугольным франтонам і шырокім трыгліфным фрызам, па баках — 4-калонныя порцікі. Надзвычай спрошчана вырашаліся фасады будынка: гладкую паверхню сцен ажыўлялі толькі порцікі і вялікія аконныя праёмы без ліштваў. На галоўным фасадзе абапал уваходнага партала ў нішах-экседрах меліся скульптуры святых. Асноўны аб'ём храма завяршаў цыліндрычны светлавы барабан, перакрыты сферычным купалам, які складаўся з 2 абалонак: унутранай (з адтулінай у сярэдзіне і 12 праёмамі) і вонкавай (з 12 круглымі люкарнамі і размалёўкай).
У адрозненне ад строгай і пурытанскай вонкавай архітэктуры інтэр'ер сабора быў насычаны ляпнінай і жывапісам. Унутры 4 слупы і скляпеністыя ветразі падтрымлівалі цыліндрычны барабан, 12 люкарнаў якога асвятлялі фрэскавую размалёўку знешняй абалонкі купала. Сцены крапаваліся парнымі іанічнымі пілястрамі, былі пакрыты светла-жоўтым і зялёным штучным мармурам, мелі нішы са статуямі, рэльефныя медальёны, абразы на медных шчытах мастака У. Баравікоўскага (1797). Іканастас бьіў вырашаны ў выглядзе аб'ёмнай архітэктурнай кампазіцыі: круглая ратонда з карынфскіх капітэляў і паўсферычны купал у завяршэнні. Меўся асабліва шанаваны месцічамі абраз «Маці Божая Іверская», які ў 1865 г. перанесены са Свята-Васкрасенскай царквы. На пачатку 2-й сусветнай вайны абразы выкрадзены з Магілёўскага музея, верагодна іх трэба шукаць там дзе і славуты крыж Еўфрасінні Полацкай. Хутчэй за ўсё — у Расеі.
Твор архітэктуры класіцызму. Храм вырашаны цэнтрычным кубападобным купальным аб'ёмам, да якога з усходу далучалася паўкруглая апсіда, з захаду — абшырны прытвор з магутным 6-калонным дарычным порцікам з 3-вугольным франтонам і шырокім трыгліфным фрызам, па баках — 4-калонныя порцікі. Надзвычай спрошчана вырашаліся фасады будынка: гладкую паверхню сцен ажыўлялі толькі порцікі і вялікія аконныя праёмы без ліштваў. На галоўным фасадзе абапал уваходнага партала ў нішах-экседрах меліся скульптуры святых. Асноўны аб'ём храма завяршаў цыліндрычны светлавы барабан, перакрыты сферычным купалам, які складаўся з 2 абалонак: унутранай (з адтулінай у сярэдзіне і 12 праёмамі) і вонкавай (з 12 круглымі люкарнамі і размалёўкай).
У адрозненне ад строгай і пурытанскай вонкавай архітэктуры інтэр'ер сабора быў насычаны ляпнінай і жывапісам. Унутры 4 слупы і скляпеністыя ветразі падтрымлівалі цыліндрычны барабан, 12 люкарнаў якога асвятлялі фрэскавую размалёўку знешняй абалонкі купала. Сцены крапаваліся парнымі іанічнымі пілястрамі, былі пакрыты светла-жоўтым і зялёным штучным мармурам, мелі нішы са статуямі, рэльефныя медальёны, абразы на медных шчытах мастака У. Баравікоўскага (1797). Іканастас бьіў вырашаны ў выглядзе аб'ёмнай архітэктурнай кампазіцыі: круглая ратонда з карынфскіх капітэляў і паўсферычны купал у завяршэнні. Меўся асабліва шанаваны месцічамі абраз «Маці Божая Іверская», які ў 1865 г. перанесены са Свята-Васкрасенскай царквы. На пачатку 2-й сусветнай вайны абразы выкрадзены з Магілёўскага музея, верагодна іх трэба шукаць там дзе і славуты крыж Еўфрасінні Полацкай. Хутчэй за ўсё — у Расеі.
Крыніца (з змяненнямі):
А.М. Кулагін
Праваслаўныя храмы на Беларусі
Мінск, Беларуская Энцыклапедыя, 2001