Kamień Borysa | Druja

Więcej zdjęć (6) >>

Kamień Borysa

Najstarszym zabytkiem Drui jest potężny głaz, który spoczywa w nurcie Dźwiny, nieopodal brzegu, tuż poniżej ujścia Drujki. Głaz ma wyryty krzyż o sześciu końcach i zatarty napis.

Jest to jeden z trzech zachowanych do naszych czasów słynnych Kamieni Borysa, które wykonano w pierwszej połowie XII wieku na rozkaz połockiego księcia Borysa Wszesławowicza, zwanego Rogowoldem, i rozmieszczono na terenie dawnego księstwa połockiego, obejmującego między innymi tereny dzisiejszej Brasławszczyzny i Dziśnieńszczyzny.

Kamieniom tym lud nadawał różne nazwy: Borys, Borys-Chebnik, Pisarz, Pisanik, Borys-Gleb, Borysglebski, Francuski, Napoleoński. Napis na każdym z głazów brzmiał: ”Gospodi pomozi rabu swojemu Borysu”

Przypuszcza się, że kniaź kazał wyryć te napisy podczas wielkiego głodu w 1128 roku na głazach stanowiących wcześniej miejsca pogańskiego kultu. Miało to sprzyjać szerzeniu chrześcijaństwa, sławić księcia i zyskać mu przychylność niebios.

Nie wiadomo, ile było pierwotnie takich kamieni, ale jeszcze w XIX wieku znano ich kilkanaście. Kamień Borysa w Drui jest jedynym, który pozostał na swym pierwotnym miejscu. Dwa inne zostały wywiezione z miejsc, w których się pierwotnie znajdowały: jeden do muzeum w Moskwie, a drugi do Połocka, gdzie ustawiono go koło Soboru Sofijskiego. Część kamieni Borysa została zniszczona jeszcze za czasów carskich. O trzech innych wiadomo, że zostały rozsadzone materiałami wybuchowymi w latach trzydziestych XX wieku w ramach radzieckiego programu walki z religią.

Grzegorz Rąkowski
”Wśród jezior i mszarów Wileńszczyzny”, Rewasz, Warszawa 2000
(A.O.)