Dwór gospodarczy Łopacińskich | Dryświaty

Dwór w Dryświatach na brzegu jeziora

Do połowy XVII wieku dwór był na wyspie Zamek. Po pożarze, który zniszczył zabudowania wyspy (zamek, dwór i miasteczko), został zbudowany w obecnym miejscu, na brzegu jeziora Dryświaty u ujścia rzeki Ryczanki. Według opisu, był to niewielki dom mieszkalny z trójkątnym frontonem i czterospadowym dachem z oknami i lukarnami. Nigdy nie był na stałe zamieszkały. Dobra dryświackie, jako królewszczyzna od XVI wieku, były zarządzane przez wojewodów wileńskich lub ich pełnomocników. Przebywali oni w dworze czasowo. W XVIII wieku dobra, wraz ze zniszczonym już mocno dworem przeszły na własność Radziwiłłów (1780). W latach 1790-1794 były własnością Michała Kleofasa Ogińskiego, od 1794 – Nikodema Łopacińskiego.

Łopaciński, magnat, posiadacz wielu majątków, wybudował dwór w Dryświatach i tu zamieszkał. Niestety, nie zachowały się żadne przekazy o wyglądzie dworu. Patriotyczna rodzina Łopacińskich brała udział w powstaniach 1831 i 1863 roku. W czasie Powstania Styczniowego Dryświaty były własnością Anny Łopacińskiej. Po porażce Powstania była zmuszona do sprzedaży majątku w ręce rosyjskie i zesłana do guberni tambowskiej.

Majątek kupił baron August Oettingen, Rosjanin pochodzenia niemieckiego. W 1891 podarował majątek córce, Helenie, żonie barona Hildenband. Baronostwo nie mieszkali na stałe w Dryświatach, niemniej uczestniczyli w ważnych wydarzeniach, jak na przykład oddanie do użytku i uroczyste poświęcenie cerkwi w 1907 roku. W czasie I wojny światowej – spłonął dwór i trzy budynki mieszkalne, część budynków gospodarczych, żywy inwentarz. Brak w archiwach opisu strat, brak też opisu spalonego dworu. W okresie międzywojennym majątek uległ parcelacji. W 1929 roku baronowa Helena Hildenband zamieszkała na stałe w Dryświatach. Z powodu braku dostatecznych środków nie odbudowała dworu, lecz zamieszkała w wyremontowanej dworskiej oficynie, na skraju dworskich zabudowań, przy drodze Widze – Dyneburg. Tam zastała ją wojna. W 1939 majątek znacjonalizowano.

Część zabudowań dworskich pozostała do dnia dzisiejszego; między nimi dwie murowane, równolegle do siebie ustawione oficyny. W otynkowanej na biało mieszkała przed i w czasie wojny baronowa Hildenband. Po części zabudowań pozostały podmurówki lub ruiny. Częściowo zachował się też park, założony w XIX wieku przez Łopacińskich.

A.O.
Na podstawie „Brasławskija sszytki” 3/1999
Wyd. przez Brasławskie Towarzystwo Krajoznawcze im. Hedemana.
Rozdział „Dryswiacki dwor”