Касцёл Сэрца Езуса ў Крулеўшчыне
Паводле Рыжскага мірнага дагавору, чыгуначная станцыя Круляўшчызна перайшла ў склад Польшчы. Напачатку 1920-х гадоў тут пасялілася шмат палякаў, якія былі прысланыя з Польшчы на працу на чыгунцы. Зразумела, што па веравызнанню ўсе яны былі каталікі. Таму адразу паўстала пытанне аб пабудове ў Круляўшчызне касцёла. Першая каталіцкая капліца была збудавана ўжо ў 1924 годзе на тэрыторыі паміж чыгуначным вакзалам і вуліцай Пілдсудскага (суч. Чарняхоўскага). Для будаўніцтва гэтай святыні была перанесена стадола, якую даў памешчык Людвік Слатвінскі, ўладальнік маёнтка Замошша, што знаходзіўся за два кіламетры на поўдзень ад Крулеўшчыны. Ён жа даў касцёлу 2 гектары сваёй зямлі. Капліца адносілася спачатку да Докшыцкай парафіі, з 1928 – да Зашчэсленскай.
Касцёл у Крулеўшчыне на даваенным здымку (з Літоўскага дзяржаўнага гістарычнага архіва)Фота © Кастусь Шыталь | Дата фота здымкі: < 1939
Але пазней было вырашана ўзвесці новы храм. Пабудова новага драўлянага касцёла Сэрца Езуса распачата ў 1931 годзе (па іншых звестках – у 1932). Тады быў закладзены фундамент, а поўнасцю будаўніцтва завершана ў 1937 (па іншых звестках - у 1938 годзе). Касцёл збудаваны на высокім пагорку на ўскраіне Крулеўшчыны, і ў добрае надвор’е яго дах, пакрыты бляхай, быў бачны з далёкай адлегласці. Побач была збудавана плябанія, якая ў савецкі час была пераабсталяваны пад бальніцу, зараз выкарыстоўваецца як жыллё.
Касцёл Сэрца Езуса ў Крулеўшчыне на здымку канца 1930-х гг. (з архіву Крыстыны Кучынскай)Фота © Krystyna Kuczyńska | Дата фота здымкі: ca. 1937
Але прыйшлі змрочныя часы савецкай улады, калі ўсё святое нішчылася і ганьбавалася. Яшчэ ў 1939 – 1941 гадах савецкія ўлады знішчылі капліцу ў маёнтку Замошша. Сам жа касцёл неўзабаве пасля вайны быў зачынены бальшавіцкай ўладай. 16 чэрвеня 1947 года улады забралі ключы ад касцёла. Ксёндз Валяр’ян Хвалоўскі выехаў у Крывічы. У будынку касцёла размясціўся склад. Летам 1965 года касцёл быў разабраны, і перанесены ў Малажаны на пабудову клуба. Ад святыні застаўся толькі падмурак. Нядаўна на ім устаноўлены крыж, які нагадвае жыхарам Крулеўшчыны, што тут калісьці была святыня.
Падмурак касцёла. Выгляд з боку былой апсідыФота © Кастусь Шыталь
Але насталі іншыя часы. Летам 1994 года пробашч Докшыцкай парафіі Ян Фібэк пачаў праводзіць набажэнствы на падмурку старога разбуранага касцёла. Пазней набажэнствы праводзіліся ў “чырвоным кутку” лакаматыўнага дэпо. Улады аддалі будынак Малажанскага клуба, але ў сувязі з недахопам грошай прыйшлося адмовіцца ад аднаўлення старога касцёла. 9 верасня 1994 года па рашэнню райвыканкама Крулеўшчынскай каталіцкай парафіі быў бясплатна перададзены пустуючы будынак спартыўнага зала былой школы. Ужо 24 снежня 1994 года тут была адпраўлена Святая Імша. Пазней будынак быў адрамантаваны, узведзена вежа, збудавана агароджа.
Новы касцёл Сэрца Езуса, адчынены ў 1994 годзеФота © Кастусь Шыталь
Кастусь Шыталь
e-mail: ksz@tut.by