> obwód witebski > rejon brasławski > miasteczko Widze > Grób Tomasza Wawrzeckiego
Widze. Grób Tomasza Wawrzeckiego
Widze.  Grób Tomasza Wawrzeckiego

Grób Tomasza Wawrzeckiego | Widze

Rok budowy (przebudowy): 1753-1816
Współrzędne geograficzne:
55° 23'10.45"N, 26° 37'48.31"E

Albumy zdjęć

Wybrane zdjęcia

Widze.  Grób Tomasza Wawrzeckiego

Grób Tomasza Wawrzeckiego w Widzach Foto © Ê. Øàñòî¢ñê³ |

Widze.  Grób Tomasza Wawrzeckiego

Grób Tomasza Wawrzeckiego Foto © Ê. Øàñòî¢ñê³ |

Widze.  Grób Tomasza Wawrzeckiego

Tomasz Wawrzecki, ostatni Naczelnik Powstania Kościuszkowskiego Foto © Ê. Øàñòî¢ñê³ |

Tomasz Wawrzecki – ostatni Naczelnik Siły Zbrojnej Narodowej

Tomasz Wawrzecki herbu Rola (urodzony 7 marca 1759 – zmarł 5 sierpnia 1816) – polski polityk i żołnierz. W insurekcji 1794 roku generał, a po pojmaniu Kościuszki od 12 października do 19 listopada 1794 Najwyższy Naczelnik Siły Zbrojnej Narodowej.

Wawrzecki, z nominacji Stanisława Augusta chorąży wielki litewski, był zwolennikiem reform, aktywnym posłem Sejmu Czteroletniego, członkiem Zgromadzenia Przyjaciół Konstytucji Rządowej i uczestnikiem wojny polsko-rosyjskiej 1792.

Podczas powstania kościuszkowskiego fundatorem walki zbrojnej, organizatorem i dowódcą na Żmudzi i w Kurlandii, radcą i pełnomocnikiem Rady Najwyższej Narodowej, od 16 października generałem lejtnantem. Po klęsce bitwy pod Maciejowicami i pojmaniu Kościuszki został naczelnikiem insurekcji decyzją (za poręczeniem Kołłątaja) Rady Najwyższej Narodowej z 12 października.

Wraz z generałem Zajączkiem kierował działaniami wojskowymi w późniejszej fazie powstania. Po ostatnich próbach oporu w Warszawie, rzezi Pragi i kapitulacji wycofał się z pozostałym wojskiem pod Radoszyce, gdzie 16 listopada ostatnie oddziały powstańcze uległy rozproszeniu.

W niewoli rosyjskiej do 1796, kiedy wraz z Kościuszką i innymi został zwolniony przez cara Pawła I i wrócił na Litwę. W następnych latach wykazywał sympatie prorosyjskie, za Księstwa Warszawskiego zwerbowany do współpracy przez cara Aleksandra I, wszedł w 1813 do Rady Najwyższej Tymczasowej Księstwa Warszawskiego. W Królestwie Polskim był ministrem sprawiedliwości.

Pochowany w małym białoruskim miasteczku Widze.

„Wikipedia, wolna encyklopedia”




Grób Tomasza Wawrzeckiego

Ani miejsce ani daty urodzin i śmierci Tomasza Wawrezckiego nie są pewne – gdyż różnią się w zależności od źródła. Pewne jest, że został pochowany w Widzach – i to nie na cmentarzu, lecz przy rozstaju dróg na skraju miasteczka.

W jednym z zaułków na skraju Widz, na podwórzu sklepu spożywczego przy ulicy Lenina, znajduje się grób Tomasza Wawrzeckiego, ostatniego Naczelnika Powstania Kościuszkowskiego i właściciela pobliskiego majątku Widze Łowczyńskie.

Pierwotna, metalowa płyta nagrobna z napisem polskim została przez „nieznanych sprawców” oddana na złom w latach pięćdziesiątych XX wieku.

W latach osiemdziesiątych z inicjatywy miejscowej społeczności na jej miejscu ułożono kamienną płytę z napisem rosyjskim, którą w 1998 roku zastąpiła nowa płyta granitowa z napisami po polsku i białorusku, ufundowana przez polską Radę Ochrony Pamięci Walki i Męczeństwa. Na swoje miejsce na grobie wrócił też stary krzyż, przechowany przez miejscowych Polaków.

Grzegorz Rąkowski
”Wśród jezior i mszarów Wileńszczyzny”, Rewasz, Warszawa 2000
(A.O.)


Wiadomości