Віктар Валентыновіч

Нарадзіўся ў 1870 годзе. Выпускнік магілеўскай мэтрапалітальнай духоўнай сэмінарыі ў Санкт-Петэрбургу. Сьвячаньне прыняў ў 1894 годзе. Цягам амаль 20 гадоў (1898-1917) працаваў пробашчам касьцёла Сьв. Веранікі ў Селішчы. Напярэдадні ягонага ад’езду парафія налічвала 2010 парафіянаў. Ад 1917 да 1927 году быў пробашчам касьцёла Ўнебаўзяцьця Дзевы Марыі і клімавіцка-мсьціслаўскім дэканам. Пераведзены ў жніўні 1927 г. у парафію Койданава, аднак з прычыны супрацьдзеяньня ГПУ мусіў пакінуць яе. Прыехаў да Менску, каб заняць места арыштаванага айца Язэпа Дзям’яна, аднак з-за пагрозаў спэцлужбаў мусіў выехаць да Лагойску, дзе да 1930 году служыў у касьцёле Сьв. Казіміра. У лістападзе 1930 году быў арыштаваны і высланы на тры гады ў Кустанай (Казахстан). Забіты 11 верасьня 1933 году.

Віталіс Хамёнак гэтак пра яго ўспамінаў: “У 1906 годзе ў лістападзе мы ўтраіх - тата, старшы брат і я – ўсе ў лапцях - зьбіраліся ехаць у лес па дровы - аж неспадзявана перад нашым домам затрымаліся коні нашага пробашча, які зара ўвайшоў у хату. Усе мы, ведама, спужаліся, бо ніколі пробашч у вёсцы ня бываў, апрача што да хворага. Сказаў пахвалёнку і мы зь ім прывіталіся; а ён адразу пытаецца, каторы з вас ёсьць Віталіс? Я спужаўся, але змушаны быў прызнацца, што я - Віталіс. Тады ён кажа: "Назначаю цябе - будзь настаўнікам дзяцей у маей вёсцы! Сьпішы дзяцей, хто хацеў-бы вучыцца па польску і прыйдзі да мяне і я дам лемантары і іншыя кніжкі дый школьныя прылады. Будзеш вучыць чытаць-пісаць, катахізму і рахункаў". А я кажу, што сам ня ўмею пісаць па польску, а толькі па расейску. Пробашч кажа далей: "Дам табе 3 рублі на месяц і будзіш вучыць. А пісаць я цябе падвучу сам: вечарамі будзеш прыходзіць да мяне і колькі я цябе навучу, ты гэтулькі вучы іх і годзе!" Гэты пробашч называўся Віктар Валентыновіч, беларус; але тады яшчэ ня было мовы аб беларускіх школах і ня было падручнікаў. Але ён распаўсюджваў рэлігійныя часапісы - "Пшыяцель Люду", "Зожа Віленьска", "Газэта Сьвёнтэчна" і беларускія - "Наша Доля", "Наша Ніва" і "Беларус", а таксама выпісваў календары і раздаваў. (Гэты пробашч у 1916 годзе быў пераведзены ў горад Мсьціслаў Магілёўскай губэрніі на дзекана. Пасьля ў часе прасьледу рэлігіі ў гадах 1920-21 быў арыштаваны і ў турме замучаны).  I вось я такім чынам стаў вучыцелем і вучыўся сам, спачатку у свайго пробашча, а пасьля, як прыехала сюды вучыцелька, Альбэртына Падольская, дык заступала пробашча і я вучыўся ў яе.”       

Віталіс Хамёнак

Нарадзіўся 4 красавіка 1889 году ў вёсцы Баяршчына былога Лепельскага павету, якая належала да Селіцкае парафіі. Паходзіў зь сялянскай сям'і: бацькі - Ян і Марцыяна (з Падзерскіх). Пасьля прыватнага навучаньня ў Маліноўскіх і Івашэўскіх, працягваў навуку ў Полацку. Першы курс духоўнага навучаньня прайшоў у сэмінарыі ва Ўрацлавэку, потым – другі і трэці ў сэмінарыі ў Пецярбургу. У сувязі з пачаткам Першай сусьветнай вайны чацьвёрты курс сканчаў зноў у Ўрацлавэку. Урэшце ў 1922 годзе атрымаў поўную тэалагічную адукацыю ў Віленскай духоўнай сэмінарыі. У гэтым жа годзе біскупам Юрыям Матулевічам высьвячаны на сьвятара. 2 жніўня 1925 году ўступіў да закону мар’янаў, што месьціліся ў Друйскім кляштары. Выкладаў рэлігію ў пачатковых школах Друйскай парафіі. Пашыраў казаньні на беларускай мове. Абвінавачваўся ў "беларускай агітацыі" сярод вучняў і моладзі Друйскай парафіі. Быў прыхільнікам царкоўнага адзінства, служыў ва ўсходнім абрадзе. Пры ягоным спрыяньні сьвятарскі шлях абраў блаславёны Юры Кашыра. Да 1938 году знаходзіўся ў друйскім кляштары, пакуль той не кранулі рэпрэсіі польскіх уладаў. У 1938 г. дэпартаваны разам зь іншымі беларускімі сьвятарамі і клерыкамі. Быў пэўны час вікарыям ў Бялянах (Варшава), потым у Гетшвальдзе ля Ольштына. Пасьля сьмерці Сталіна вярнуўся да Варшавы. Пайшоўшы на пэнсію, жыў у марыянскім манастыры  ў Скужцы (Сядлецкае ваяводзтва), дзе і спачыў ў 1971 годзе. Аўтар успамінаў “Мой жыцьцяпіс” і некалькіх артыкулаў пра беларускіх каталіцкіх сьвятароў.

Міхась Баўтовіч