Ziemia ojczysta Ryszarda Kapuścińskiego

Ryszard Kapuściński
1932-2007

Nieduży, otynkowany na żółto dom. Suworowa 43. Pińsk. Niegdyś jeden z wielu tego typu budynków w północnej części starego Pińska. W rejonie drewnianych i murowanych domków z ogródkiem. Dziś patrząc na niego można odnieść wrażenie, że tylko jakiś przypadek sprawił, iż jeszcze stoi. Niczym samotna wyspa, niemal z każdej strony otoczona blokami. To właśnie tu swoje najmłodsze lata spędził Ryszard Kapuściński. Reportażysta, podróżnik, fotograf, filozof. Człowiek legenda.

Urodził się w Pińsku 4 marca 1932 roku. Jego rodzice Józef i Maria trafili na Polesie w ramach akcji zasiedlania tych obszarów ludnością polską. Pińsk był wówczas 35-tysięcznym miastem, w którym większością społeczeństwa byli Żydzi (ponad 70 procent). Polacy po odzyskaniu niepodległości stanowili zaledwie kilka procent społeczeństwa. Rodzice Ryszarda pracowali w szkole przy ul. Kościuszki (dziś Lenina). Ojciec uczył rysunku, matka muzyki. Kapuścińscy wynajmowali mieszkanie w domu przy ulicy Błotnej – odchodziła od ulicy Pierwszego Maja, drogi wylotowej w kierunku północnym. Dziś dom stoi niedaleko krzyżówki również Pierszamajskiej z Suworowa (nazwa została nadana już w czasach radzieckiej Białorusi). Po drodze Błotna nosiła jeszcze imię Pereca.

Dom, w którym przyszedł na świat był zamieszkały do początku lat 80. Następnie popadał w ruinę. Planowano jego wyburzenie. Na szczęście ostał się, a w 2001 roku udało się go odnowić staraniem miejscowego Związku Polaków na Białorusi. Uznany został nawet za zabytek architektury. Jesienią 2007 roku na ścianie zawisła tablica z napisem po polsku i białorusku: „W tym domu w latach 30. XX stulecia mieszkał urodzony w Pińsku wybitny polski pisarz i dziennikarz Ryszard Kapuściński (1932-2007)”. Odsłoniła ją jego żona Alicja Kapuścińska z pomocą córki i merów miasta.

Edukację Ryszard rozpoczął w 1938 roku w szkole, w której uczyli jego rodzice. Budynek stoi do dziś pomiędzy klasztorem franciszkanów, a kolegium jezuitów. Ale już dwa lata później, w 1940 roku rodzina Kapuścińskich opuszczała Pińsk. Ryszard miał więc osiem lat. Mimo tego na łamach jego „Imperium” pojawia się sporo opisów rodzinnego miasta. Tego, które zostało w jego pamięci.

Jako twórca Kapuściński zadebiutował w wieku 17 lat. Były to wiersze opublikowane w tygodniku „Dziś i jutro”. Od 1956 roku pracował w „Sztandarze Młodych”, następnie w „Polityce” i Polskiej Agencji Prasowej jako korespondent z Afryki, Ameryki Łacińskiej i Azji. Jego podróże zaowocowały licznymi publikacjami książkowymi. Najważniejsze to „Cesarz”, „Szachinszach”, „Imperium”, „Podróże z Herodotem” oraz cykl „Lapidarium”. Do Pińska wracał. Był tu pod koniec lat 70. Był w latach 90. Chciał jeszcze napisać o swoim mieście. Nie zdążył.

Ryszard Kapuściński zmarł na zawał serca 23 stycznia 2007 roku. Miał 74 lata.

AK za:
www.kapuscinski.info i www.pl.wikipedia.org

Książki Ryszarda Kapuścińskiego

• 1962 Busz po polsku
• 1963 Czarne gwiazdy
• 1968 Kirgiz schodzi z konia
• 1969 Gdyby cała Afryka
• 1969 Che Guevara - Dziennik z Boliwii (przekład i przypisy R. Kapuścińskiego)
• 1970 Dlaczego zginął Karl von Spreti?
• 1975 Chrystus z karabinem na ramieniu
• 1976 Jeszcze dzień życia
• 1978 Wojna futbolowa
• 1978 Cesarz
• 1982 Szachinszach
• 1986 Notes (tomik wierszy)
• 1988 Wrzenie świata (zbiór)
• 1990 Lapidarium
• 1993 Imperium
• 1995 Lapidarium II
• 1997 Lapidarium III
• 1998 Heban
• 2000 Lapidarium IV
• 2000 Z Afryki (album fotograficzny)
• 2001 Lapidarium V
• 2003 Autoportret reportera
• 2004 Podróże z Herodotem
• 2006 Prawa natury (tomik wierszy)
• 2006 Ten Inny
• 2007 Lapidarium VI
• 2007 Rwący nurt historii. Zapiski o XX i XXI wieku
• 2008 Dałem głos ubogim
• 2009 Spacer poranny